صابون در تاریخ ایران

استرآباد (گرگان امروزی) نیز از مراکز تولید صابون در آن دوره بود.به نوشته لرد کرزن در کناره رود اترک گیاهی می‌رویید که از آن گیاه، قلیای مخصوصی برای صابون پزی تهیه می‌شد. وی همچنین با اشاره به تهیه روغن زیتون در فاصله میان رشت و رودبار بیشترین کاربرد آن را در صابون‌پزی می‌داند.

بر این اساس می‌توان گفت صنعت صابون‌پزی هرچند به صورت ابتدایی، در دوره قاجار وجود داشته و صابون به عنوان یکی از مواد پاک‌کننده آلودگی مطرح بوده است.البته صابون حتی در شهر تهران نیز همیشه در دسترس نبود و کیفیت آن متغیر بود.در سال ۱۹۲۰، فروش صابون در تهران منحصر به جاهای خاصی بود. از ۲۱ مغازه، ۱۲باب در بازار، ۹ باب در عودلاجان، یک باب در سنگلج و یک باب در حسن‌آباد، صابون می‌فروختند.به این مغازه‌ها باید فروشندگان دوره‌گرد را نیز اضافه کرد. در مناطق روستایی نیز که صابون همیشه در دسترس نبود، روستاییان از فرآورده‌های مختلفی استفاده می‌کردند.

منبع: مهدی علیجانی، «چالش‌های بهداشت عمومی در ایران عصر قاجار از دید سیاحان غربی»، فصلنامه تاریخ پزشکی، بهار ۱۳۹۳٫