جمعیت زیر فقر ایران در نیم قرن اخیر سه برابر شده است

روزنامه جهان صنعت روز گذشته در گزارشی به گسترش پدیده فقر در کشور پرداخت و با مقایسه وضعیت اقتصادی پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن، عنوان کرد نسبت جمعیتی فقرا حدوداً سه برابر شده است.

به گزارش اینتیتر به نقل از جهان صنعت، در گزارشی با عنوان «نیم قرن اشتباه» با اشاره به روند افزایشی جمعیت زیر خط فقر ایران آمده است که در سال ۱۳۵۷ حدود ۲۰ درصد از ایرانیان زیر خط فقر قرار داشتند اما این میزان در سال ۱۳۶۸ و پایان جنگ تحمیلی به حدود ۴۰ درصد رسید و در پایان قرن ۱۳ در سال ۱۴۰۰، میزان جمعیت زیر خط فقر به حدود ۵۲ درصد رسیده است.

بر اساس این گزارش، جمعیت افراد زیر خط فقر در سال جاری ۶۰ درصد عنوان شد که بخش عمده‌ای از آن‌ها زیر خط فلاکت قرار دارند. فرشاد مومنی، رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد، نیز آبان سال گذشته از دو برابر شدن جمعیت زیر خط فقر در کشور طی سه سال گذشته خبر داده بود.

در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، اوضاع اقتصادی ایرانیان اگرچه نوسان و افت و خیز مشهود داشته است اما جهت کلی اقتصاد اجتماعی و بلکه اقتصاد کشور رو به تنزل بوده چنانکه اگرچه درآمد ناخالص داخلی ایران به طور رسمی به نسبت ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی افزایش یافته اما درآمد سرانه براساس نرخ واقعی تورم جهانی و منطقه‌ای ایران از حدود ۱۰ هزار دلار در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۳۵۷ به حدود ۷ هزار دلار یا کمتر در سال ۱۳۹۹ رسید که با توجه به شرایط پس از تحریم‌های ایالات‌متحده این رقم کاهش نیز داشته است.

همچنین میزان عددی درآمد سرانه ایرانیان به ریال، طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی افزایش یافته ولی قدرت خرید ایرانیان به نحو چشمگیری کاهش داشته است چنانکه یک ایرانی در سال ۱۳۵۶ با حداقل حقوق خود می‌توانست ۷۴ کیلوگرم گوشت قرمز خریداری کند اما همان ایرانی با حداقل حقوق خود در سال ۱۴۰۱ می‌تواند تنها حدود ۲۰ کیلوگرم گوشت قرمز تهیه کند که این میزان در سال جاری و با توجه به افزایش قیمت گوشت قرمز، کمتر شده است. این امر به خوبی نشان می‌دهد که وضعیت اقتصادی شهروندان ایرانی به نحو موثر و ملموسی بدتر شده است.

مقایسه میزان مصرف گوشت مردم قبل از انقلاب و حالا

این گزارش برای درک بهتر شرایط اقتصادی و اثرگذاری آن بر زندگی خانواده‌های ایرانی به ذکر مثالی پرداخت و نوشت مصرف گوشت قرمز در ایران از حدود ۱۶ کیلوگرم برای هر نفر در سال ۱۳۵۶ به حدود ۱۲ کیلوگرم برای هر نفر در سال ۱۳۶۸ و پس از پایان جنگ تحمیلی و به حدود ۶ تا ۷ کیلوگرم در سال ۱۴۰۰ رسید.

در همین زمینه خبرگزاری ایلنا روز ۱۷ مرداد از قول مسعود رسولی، دبیر انجمن صنعت بسته‌بندی گوشت و مواد پروتئینی، گزارش داد که سرانه مصرف گوشت ایرانی‌ها از ۱۲ کیلوگرم در سال ۹۹ (به قیمت کیلویی ۴۵ هزار تومان) به حدود سه کیلوگرم (کیلویی حدودا ۲۰۰ هزار تومان) سقوط کرده است؛ که البته بعضی افراد دلیل کاهش مصرف گوشت قرمز را افزایش مصرف گوشت مرغ می‌دانند. اما پرسش مهم این است که آیا این تغییر ذائقه به اجبار رخ داده و یا عامل اقتصادی در آن نقش داشته است.

افت مصرف گوشت ایران به سه کیلوگرم به ازای هر نفر در حالی است که سازمان خواروبار جهانی‌ (فائو) می‌گوید متوسط مصرف سرانه گوشت در جهان طی سال‌های گذشته روند افزایشی داشته و تا سال ۲۰۳۰ به ۳۵ کیلوگرم خواهد رسید.

کاهش چشمگیر مصرف لبنیات در ایران نسبت به جهان

مصرف لبنیات هم در سال‌های گذشته و با گران شدن تدریجی این محصولات کاهش یافته است. متوسط مصرف سالانه لبنیات در جهان بیش از ۱۵۰ کیلوگرم است که فائو توصیه می‌کند این میزان به ۳۰۰ کیلوگرم برای هر نفر در سال برسد. حال آنکه این رقم در سال گذشته در ایران برای هر نفر تنها ۷۰ کیلوگرم بوده که نشان می‌دهد این میزان حدود ۵۰ کیلوگرم برای هر نفر در سال کاهش داشته است. موضوعی که می‌تواند بر سلامت جسمی و استخوان بندی ایرانیان در نسل های بعدی تاثیرات منفی به جا گذارد.

افزایش زنان سرپرست خانوار زیر خط فقر

مطابق آمار رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از سال ۸۵ تا ۱۴۰۰ تعداد زنان سرپرست خانوار در ایران از یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر به ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر افزایش یافته است. گزارشات وزارت رفاه در سال ۹۷ از این حکایت داشت که در آن زمان، حدود ۳۳ درصد از زنان سرپرست خانوار در ایران زیر خط فقر قرار داشتند، اما با توجه به تورم سه سال گذشته اقتصاد ایران و عدم افزایش دستمزدها متناسب با نرخ تورم، بعید نیست که در شرایط کنونی حداقل ۵۰ درصد زنان سرپرست ایران معادل یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر زیر خط فقر قرار داشته باشند.