روان درمانی چیست؟

روان درمانی چیست؟ در این مطلب درباره تعاریفی که برای رشته روان درمانی ارائه شده است، خواهیم گفت.

به گزارش اینتیتر، روان درمانی چیست؟ کلمه یونانی psyche به معنای روح، روان یا بودن و کلمه therapy برگرفته از کلمه یونانی therapeutics به معنای خدمتکار و خانه پا است. بنابراین psychotherapy به طور کلی به عمل مراقبت از روان یک نفر دیگر اطلاق می شود.

امروزه حدود ۴۰۰ نوع روان درمانی داریم. تعاریف متعددی از روان درمانی داده شده است. یک تعریف ساده آن عبارت است از :

روان درمانی رابطه میان آدم ها است. ( یک یا چند نفر ) به کمک تخصصی نیاز دارد ( دارند ) تا کارکرد خود ( شان ) را بهبود ببخشند و یک (یا چند نفر ) دیگر می تواند ( می توانند ) این کمک تخصصی را به او ( یا آنها ) ارائه دهد( دهند ).

چنانکه از این تعریف پیداست روان درمانی مبتنی بر رابطه است و می تواند برای بیش از یک نفر شامل : زوج درمانی، خانواده درمانی و گروه درمانی اجرا شود و حتی این امکان وجود دارد که توسط بیش از یک نفر نیز انجام شود. در ادامه به تعریف تخصصی تر از معنای روان درمانی خواهیم پرداخت.

روان درمانی چیست؟

تعریف تخصصی تری از روان درمانی به شرح زیر است :

کاربرد آگاهانه روشهای بالینی توسط درمانگری آموزش دیده به شکل حرفه ای است و هدف آن کمک به افراد است تا رفتارها ،افکار و باورها، هیجان ها یا سایر ویژگی های شخصی خود را در جهت مطلوب تغییر دهند.

همان طور که از این تعریف بر می آید روان درمانی کاری تخصصی است و می تواند در سطوح مختلف، تغییر ایجاد نماید. برخی از مدل های روان درمانی بر تغییر رفتار ، برخی بر تغییر شناخت و برخی بر تغییر هیجان متمرکز شده اند و البته بعضی از مدل ها نیز ادعای تغییر فلسفه زندگی را دارند که شامل تغییر شناخت، هیجان و رفتار همراه با هم است.

تفاوت روان درمانی با مشاوره و کوچینگ و مشورت تخصصی:

مشاوره عبارت از هدایت و راهنمایی حرفه ای یک فرد با استفاده از روشهای روان شناختی برای حل مشکلات فعلی در زمینه های شغلی، تحصیلی، خانوادگی و … است. مشاوره معمولا مختصر و معطوف به مشکل است در حالی که روان درمانی عمیق تر و کلی تر و مبتنی بر اختلال است.

کوچینگ به معنای سنجش و اندازه گیری نیازهای مراجعین، همکاری با مراجعین در پیدا کردن راه حلهای موجود و ارائه راهبردهایی است که به مراجعین یا سازمان ها کمک کند تا با سرعتی بیش از آنکه خودشان به تنهایی قادر باشند به اهداف مورد نظرشان دست یابند و در حوزه های ورزش، شغل،کاهش وزن، مدیریت، آموزش و … کاربرد دارد.

مشورت تخصصی به معنی ارائه توصیه تخصصی یا حرفه ای به افراد است و به مشکلات خاص مراجعین پاسخ صحیح می دهد. مشورت دهنده تخصصی در حوزه های زیر می تواند فعالیت کند:

مدیریت، مهاجرت، قانون، ارتباطات، اقتصاد و بسیاری موارد دیگر.

در انتخاب روان درمانی مناسب می توان به دو خصوصیت مهم روان درمانی ها اشاره کرد که عبارت اند از :

نگرش به انسان

برخی از درمان ها نگرشی منفی و بدبینانه به انسان دارند بعضی دیگر نگرشی خنثی و برخی نیز نگرشی مثبت و خوش بینانه دارند.

درون گرایی یا برون گرایی

برخی از روان درمانی ها برای افراد درونگرا مناسب تزند و برخی برای افراد برون گرا مناسبت بیشتری دارند.

انواع اصلی روان درمانی :

به رغم وجود صدها نوع درمان، معمولا درمان های اصلی در طبقه بندی زیر جا می گیرند :

۱ مدل های روانکاوانه و روان پویشی :

مبنای آنها نظریه فروید است و بر تعارضات درون روانی که در دوران کودکی شکل می گیرند و ایجاد اضطراب می کنند متمرکزند. کشف و حل و فصل این تعارضات هدف اصلی این درمان ها است. نگرش آنها به انسان بدبینانه و منفی است. از جمله می توان روانکاوی کلاسیک ( درون گرا ) و روان درمانی پویشی کوتاه مدت ( برون گرا ) را نام برد.

۲ مدل های رفتاری :

هدف آنها تبدیل رفتار ناسازگار به رفتار سازگار از طریق یادگیری است. نگرشی خنثی نسبت به انسان دارند. مانند رفتاردرمانی کلاسیک و فعال سازی رفتاری که هر دو برون گرا هستند

۳ مدل های شناختی :

بر این باورند که افکار به هیجانات و رفتارهای انسان شکل می دهند و آدم ها برای رسیدن به سلامت روان مناسب بایستی تفکر نامعقول و تحریف شده را به تفکر معقولتر و واقع بینانه تر تبدیل کنند. نگرش آنها به انسان خنثی است. دو نمونه از این درمانه رفتاردرمانی عقلانی هیجانی آلبرت الیس (برون گرا ) و شناخت درمانی آرون بک ( درون گرا ) است

۴ مدل های انسان گرا – وجودی :

این مدل ها فرض را بر این می گذارند که انسانها توانی فطریبرای با معنا زیستن دارند. هدف درمان هم کشف توان حقیقی خویش و خودشکوفایی است .

نگرش آنها به انسان مثبت و خوش بینانه است. چند نمونه از آنها: درمان مراجع محور راجرزی ( درون گرا ) و گشتالت درمانی ( برون گرا )

۵ مدل های یکپارچه نگر :

آمیزه ای از نظریه ها و فنون عملی چند مدل درمانی هستند مانند طرحواره درمانی که نگرش آن به انسان خنثی است و درونگرا می باشد.

نویسنده : پرویز علیزاده-روان شناس بالینی و روان درمانگر
منبع : مرکز خدمات روانشناختی سار