آیا «جف بزوس» فضانورد شده است؟
«جف بزوس» ثروتمندترین فرد جهان، چندروز پیش توانست به فضا سفر کند.
به گزارش اینتیتر به نقل از خراسان، او که میلیاردها دلار برای راهاندازی شرکت موشکی بلو اوریجین (Blue Origin) هزینه کرده بود، توانست ازطریق شرکت خصوصی خودش با همراهی سه نفر دیگر یک سفر فضایی ۱۰ دقیقهای را تجربه کند. جف حالا یک فضانورد بهشمار میرود؟
فضانورد یعنی چی؟
مدتها پیش از این تکلیف واژه فضانورد مشخص بود اما در دوره ما که عصر جهانگردی فضایی است، یک سوال اساسی درباره این واژه مطرح میشود؛ آیا فضانورد کلمهای است برای اشاره به این که شخصی خارج از فضای زمین بوده یا یک شرح شغلی است، مثل خلبان و ملوان؟ «ناسا» معتقد است اعضای خدمه سوار بر فضاپیما و فردی که فرمان هدایت فضاپیما را برعهده دارد، فضانورد بهشمار میروند اما اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده(FAA) که در هفتههای گذشته تعریف خود را درباره اطلاق واژه فضانورد به مسافران فضا اصلاح کرده است، میگوید خدمه فضاپیما درصورتی فضانورد محسوب میشوند که حین سفر کارهای ضروری مربوط به ایمنی پرواز را انجام بدهند و دیگرانی که به صورت گردشگری به فضا سفر میکنند، فقط یک «شرکتکننده در سفر فضایی» هستند. هیچ فکرش را میکردید که این واژه بهظاهر ساده، محل اختلاف باشد؟
جف و رفقا چه کردند؟
خب حالا ببینیم جف و همراهانش چطور سفری به فضا داشتهاند. «مارک» برادر جف، «مری والاس فانک» یک خلبان پیش کسوت ۸۲ ساله و «اولیور دیمن» یک دانشجوی ۱۸ ساله از دیگر مسافران کپسول مسافربری «نیوشپرد» بودند که شرکت جف بزوس آن را به فضا فرستاد. نیوشپرد، یک فضاپیمای کاملا خودکار است که پیش از این هم چندینبار بدون خدمه پرواز کرده است. یعنی همه کاری که بزوس و رفقا باید انجام میدادند سوار شدن به فضاپیما و پیاده شدن از آن بود. خب پس طبق تعریف اف.ای.ای آنها مسافر فضا هستند نه فضانورد. خب فضانورد دقیقا چه کسی است و چه کار میکند؟ صرف کمک کردن به ایمنی سفر، طبق تعریف اف.ای.ای کافی است؟
چه کسانی میتوانند فضانورد شوند؟
اداره هوانوردی فدرال، خلبانهایی را شایسته دریافت نشان رسمی فضانوردی میداند که با فضاپیماهای دارای مجوز پرواز کرده باشند، سفرشان بالاتر از ارتفاع ۸۰ کیلومتری از زمین باشد و البته به ایمنی سفر به فضا کمک کرده باشند. اما این «ایمنی» چیست که این همه رویش تأکید میشود؟ منظور آن است که فرد در مدت پرواز نشان دهد کارش برای حفظ ایمنی مردم ضروری بوده یا به ایمنی سرنشینان فضاپیما کمک کرده و فقط مسافر فضاپیما نبوده است. نکته جالب آن که این نشان فضانوردی، جنبه قانونی ندارد اما مرحله مهمی برای فضانوردان است. طبق تعریف رسمی، فضانورد کسی است که دوره سه ساله آموزش فضانوردی را پشتسر گذاشته باشد که شامل یادگیری خلبانی فضاپیما، زبان روسی و ارتباط با مرکز کنترل است.
اما چه کسانی میتوانند آموزش فضانوردی ببینند؟ دانش آموختگان کارشناسی ارشد در شاخههای مختلف علوم تجربی، مهندسی، ریاضیات و رشتههای مرتبط با فناوری میتوانند داوطلب فضانوردی بشوند. از داوطلبها آزمونهای ارزیابی بدنی سختگیرانهای گرفته میشود و تازه بعد از موفق شدن در این آزمونها اجازه حضور در دورههای آموزشی را پیدا میکنند. بعد از گذراندن آموزشهای پایه، امتحان شایستگی میدهند و برای حضور در مأموریت انتخاب میشوند. تا زمانی که فرد آماده پرواز شود، سالها باید منتظر بماند و ازبین متقاضیان بسیار، تنها عده اندکی انتخاب میشوند.