آیا زن بعد از بخشیدن مهریه می‌تواند آن را مطالبه کند؟

فرآیند های متعددی برای بخشیدن مهریه معرفی شده است؛ قانونگذار با در نظر گرفتن احتمال پشیمانی زوجه، شرایطی را برای استرداد حق مهریه پیش بینی کرده است. در مقاله «آیا زن بعد از بخشیدن مهریه می‌تواند آن را مطالبه کند؟» مستند به کتب حقوقی و تحت نظر کارشناسان مجرب، پاسخ سوال مذکور شرح می شود.

مهریه چیست؟

مقام قضایی به منظور حمایت از حقوق بانوان، حق برخورداری از مهریه را هم در عقد دائم و هم در عقد موقت، برای زوجه در نظر گرفته است؛ مطالبه مهریه در هرزمان امکان پذیر است، مگر آنکه خود زن مهریه اش را ببخشد.

تحت بعضی از شرایط مثل تصمیم بر طلاق، زوجه ممکن است از بخشیدن مهریه اش پشیمان شود؛ به همین دلیل سازمان های قانونی‌ روش هایی را معرفی کرده اند که زوجه پس از بخشیدن مهریه اش، بتواند دوباره آن را مطالبه کند.

بخشیدن مهریه به چه روش هایی ممکن است؟

1. بخشیدن مهریه به صورت شفاهی

در این نوع عفو مهریه، زوجه با بیان کلمات و به صورت شفاهی در حضور شوهر، از دریافت مالکیت اموال منقول و غیر منقول (غیر قابل نقل و انتقال فیزیکی) انصراف می دهد؛ این نوع بخشش مهریه، عرفا مورد قبول می باشد.

ممکن است بر این فرآیند شاهدین عاقل، بالغ و صالح متعددی نیز وجود داشته باشند، لیکن از آنجا که بیانات زوجه پشتیبانی قانونی نمی شود، امکان مطالبه مهریه توسط وی همچنان وجود دارد.

1. بخشیدن مهریه توسط قراردادی غیررسمی

جالب است بدانید که حتی اگر زوجه با دست خط‌ خود سندی‌ ضمن انصراف از نکاح تنظیم کند و با اثر انگشت و امضای خویش نیز به آن متعهد شود، به دلیل‌ اینکه این قرارداد در مراجع ذی صلاح و تحت نظر مامور رسمی تنظیم نشده است، از اعتبار قانونی‌ برخوردار نخواهد بود.

عدم اعتبار این روش بخشیدن مهریه، بدین دلیل است که شاید زوجه با اعمال تهدید و فشار های روانی و فیزیکی، تن به گذشتن از حقوق‌ خود داده باشد؛ بنابراین امکان مطالبه مهریه پس از بخشیدن آن ضمن قراردادهای غیر رسمی ای که بین زن و شوهر بسته می شود وجود دارد. مشورت با یک وکیل پایه یک دادگستری می تواند در این شرایط کمک کننده باشد؛ از همین رو اگر به کمک وکیل نیاز دارید، کلیک کنید تا با وکلای خبره فعال در این حوزه آشنا شوید .

1. بخشیدن مهریه توسط قراردادی رسمی

بخشیدن مهریه هنگامی‌ رجوع ناپذیر است که زوج و زوجه با به همراه داشتن مدارک هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی، عقدنامه ازدواج یا صیغه نامه به یکی از دفاتر ثبت اسناد مراجعه کنند. کارمند رسمی دفترخانه در حضور پدر زوجه، قراردادی را ضمن بخشیدن مهریه تنظیم می کند و با امضا‌ شدن اسناد، انصراف زوجه از برخورداری از حق مهریه تحت پوشش قانون،‌ صورت می گیرد. اعتبار این روش‌ گذشت از حق مهریه به دو دلیل است:

1. کتابت انصراف: در این روش، بخشیده شدن مهریه از طرف زوجه به صورت کتبی ثبت می شود؛ به همین دلیل‌ از مشکلات انصراف شفاهی مصون بوده و به دلیل مادیت، قابل استناد و ارائه به مراجع قضایی است.
2. مرجع ثبت انصراف: در انصراف به واسطه قرارداد های قانونی، تنظیم مفاد قرارداد عفو مهریه تحت نظر مامور رسمی انجام می شود؛ بدان معنا که علاوه بر ثبت شدن در سیستم اسناد و تحت پوشش‌ قانون قرار گرفتن، احتمال ابطال قرارداد به دلیل مغایرت آن با مواد قانونی نیز از بین می رود.

اگر تصمیم به تنظیم قرارداد قانونی به منظور بخشیده شدن مهریه را دارید و می خواهید از عدم امکان استرداد دوباره آن در آینده توسط‌ همسرتان اطمینان حاصل کنید، مشاوره با وکیل تخصصی مهریه تهران یا محل زندگیتان می تواند بسیار اثر بخش واقع شود. وکلای مهریه به دلیل دانش و تجربه ای که دارند، می توانند راهنمایی لازم را انجام دهند تا در ادامه مشکلی برای شما پیش نیاید.

وکیل از ما ( vakilazma.com ) از جمله سایت های حقوقی است که می تواند در این زمینه به شما کمک کند. در این سایت وکلا براساس تخصص و موقعیت جغرافیایی دسته بندی می شوند و شما می توانید با توجه به نیاز خود که در اینجا وکیل مهریه در تهران است، به سراغ وکیلی که نیاز دارید بروید و پرونده خود را به وی بسپارید.

انواع بخشش مهریه طبق دسته بندی سازمان های قضایی

الف) هبه مهریه:

در فرهنگ لغت معنی واژه هبه، به معنای هدیه دادن است؛ در اصطلاح حقوقی، هبه کردن به فعل بخشیدن یا همان هدیه دادن اموال از طرف زن به شوهرش می باشد.

برای تحقق این امر، زوجه باید با ارائه شناسنامه و سایر مدارک لازم به دفتر اسناد رسمی، درخواست تنظیم سند هبه را ثبت کند؛ سپس با امضای زوجه، مالکیت اموال تحت عنوان مهریه به شوهر واگذار (هدیه) داده می شود، لیکن همچنان امکان فسخ قرارداد هبه و استرداد مهریه وجود خواهد داشت.

هدیه دادن فعلی نیست کن در ازای انتفاع انجام شود، اما گاهی افراد با شروطی مثل تصاحب مالکیت زمین یا ملکی از طرف شوهر، مهریه خود را می بخشند؛ در این صورت اگر انتقال سند به نام زوجه صورت گرفته شده باشد، ابتدا باید به شوهر پس داده شود و سپس اقدامات لازم برای استردار مهریه صورت بگیرد.

ب) بذل مهریه:

بذل دقیقا مترادف واژه بخشیدن است؛ در این روش، زن در ازای بدست آوردن حقوقی مانند حق حضانت فرزندان، حق‌ طلاق، حق مالکیت سند ملک یا اتومبیلی و… از دریافت مهریه خود انصراف می دهد.

ثبت دادخواست حقوقی برای مطالبه مهریه پس از بخشیدن آن تحت این شرایط، زمانی ممکن است که شوهر به تعهداتش عمل نکند؛ مثلا در برابر انتقال مالکیت سند مسکنی که باید در ازای‌ ابطال حق مهریه به نام همسرش بزند، مقاومت نشان دهد، سپس امکان استرداد مهریه به وجود می آید.

ج) ابراء مهریه:

امن ترین روشی که توسط آن می توان از انصراف زن از دریافت مهریه مطمئن شد، تنظیم سند ابراء می باشد؛ دادن حق عدم پرداخت مهریه به مرد بلاعزل است، بدان معنا که در صورت پشیمانی زوجه از عفو، وی نمی تواند با ثبت دادخواست استرداد مهریه، دوباره صاحب اموال شود.

روند حقوقی این نوع انصراف، با مراجعه زوجه به دفتر اسناد رسمی آغاز می شود و حضور زوج در این مراحل الزامی نیست؛ تنها روش بخشیدن مهریه به صورت غیر قابل رجوع، ابراء مهریه مى باشد.

آیا زن بعد از بخشیدن مهریه می‌تواند آن را مطالبه کند؟

بنابر اطلاعاتى که تا این قسمت از مقاله ذکر شد، زن می تواند تحت شرایط زیر پشیمانی خود از عفو مهریه را قانونا ابراز کند و با ثبت دادخواست رجوع، حق مهریه خود را پس بگیرد:

استرداد مهریه صغیر: یک از شرایطی که طی آن ثبت دادخواستی ضمن استرداد حق مهریه امکان پذیر می شود، اثبات صغیر بودن زوجه است؛ در این روش، زوجه باید به مسئله عفو مهریه به دلیل اقتضای سن‌ اعتراض‌ کند. بدان معنا که دادگاه باید دلیل رضایت زوجه بر واگذاری حق مهریه را سن و تجربه کم بداند؛ با ارائه مدارک هویتی زن به مرجع قضایی می توان این امر را ثابت کرد.

استرداد مهریه مجنون: اگر خانواده زوجه یا خود او بتوانند ثابت کنند که زن هنگام انصراف از حق مهریه، از تعادل روانی برخوردار نبوده، امکان رجوع مهریه به وجود می آید؛ ارائه مدارک پزشکی در این روش استرداد، حائز اهمیت است.

* بخشیدن مهریه با روش های هبه و ابراء، برگشت پذیر است.

کلام آخر

مهریه حقی بلاعزل است که هنگام ازدواج، مالکیت آن از طرف زوج به زوجه واگذار می شود؛ امکان مطالبه اموال منقول و غیرمنقول تحت این عنوان هنگامی از بین می رود که زن از حق مهریه انصراف دهد.

گذشتن از دریافت مهریه به سه شکل شفاهی، قرارداد بین زوجین و قرارداد رسمی انجام می شود که تنها سومین آنها از پشتیبانی قانونی برخوردار است؛ بخشیدن مهریه به سه روش ممکن می باشد:

هبه و بذل مهریه که قابل رجوع اند و ابراء مهریه که برگشت پذیر نیست؛ همچنین با ادعای مجنون یا صغیر بودن زوجه نیز می توان دوباره حق مهریه را تصاحب کرد. البته پیشنهاد ما این است که پیش از هرتصمیمی با وکیل مشورت کنید تا بهترین راه پیش روی شما قرار گیرد.