خشونت سایبری در پاندمی کووید ۱۹
یک روانشناس اظهار کرد: آمارهای بین‌المللی نشان می‌دهد که از هر چهار زن یک نفر خشونت سایبری را تجربه می‌کند. خشونت سایبری انواع مختلفی دارد از جمله خشونت علیه فضای خصوصی، استثمار جنسی، تهدیدات آنلاین و … که می‌توان گفت همگی از مصادیق نبود بهداشت روان به شمار می‌رود.
به گزارش اینتیتر به نقل از ایسنا، بیژن پیرنیا با بیان اینکه خشونت علیه زنان در فضای مجازی یکی از مصادیق نبود بهداشت روان در افراد محسوب می‌شود، تشریح کرد: “ترول” یا حمله‌های گروهی به یک کاربر، سوء استفاده از عکس‌ها و انتشار یا باج‌گیری بواسطه آنها، معرفی حساب کاربری یک زن به عنوان زنی دارای روابط خارج از عرف و ساخت استیکر غیراخلاقی در تلگرام از شیوه‌های رایج خشونت علیه زنان در فضای مجازی است.
این روانشناس افزود: در میان پاندمی کوید ۱۹، افزایش استفاده از رسانه‌های اجتماعی، بازتاب یک پاسخ اجتماعی در سراسر جهان است. به موازات آن که فاصله اجتماعی به یک ضرورت بهداشتی تبدیل می‌شود، اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی و اینترنت، به فضای تازه ای برای خشونت علیه زنان و دختران تبدیل شده است. خشونت علیه زنان و دختران نقض فاحش حقوق بشر و یک مشکل بهداشت عمومی شناخته می‌شود. در این راستا ناتالی کنام مدیر اجرایی صندوق جمعیت سازمان ملل متحد نیز درباره افزایش خشونت مبتنی بر جنسیت در طول پاندمی کوید-۱۹ نیز هشدار داده است.
وی معتقد است که، رسانه‌های اجتماعی و وابستگی به آن، شباهت زیادی به اختلال مصرف مواد دارد. این شباهت در ملاک‌ها شامل تغییرات خلقی، مشغله فکری، ایجاد تحمل، نشانگان پرهیز، تعارض همانند مشکلات بین‌فردی و عود است. استفاده مداوم از این رسانه ها می‌تواند به عنوان راهبردهای مقابله با بحران در برابر پیامدهای روانشناختی کوید۱۹ نیز تلقی گردد.
پیرنیا گفت: طبق مطالعه جدید مرکز تحقیقات پیو، ۷۲ درصد از نوجوانان در سراسر جهان از اینستاگرام استفاده می‌کنند و این پلتفورم اکنون بیش از یک میلیارد کاربر ماهانه دارد. برخی آمارها حاکی از آن است که فیس بوک چیزی حدود ۱۰ میلیون ایرانی را به خود جذب کرده و اینستاگرام حداقل چهار میلیون کاربر ایرانی دارد و دیگر شبکه های مجازی نیز شاهد فعالیت گسترده ایرانیان است.
منشاء خشونت‌های سایبری
این روانشناس معتقد است که، اختلالات روانشناختی و شخصیتی، مشکل در تعاملات بین‌فردی، فشارهای مالی، حکمرانی کلیشه های جنسیتی در جامعه و درگیر شدن در چرخه خشونت متقابل از دلایل ابراز خشونت مردان علیه زنان است.
رفتارهای مقابله به مثل زنان در برابر خشونت سایبری
وی افزود: در این میان، شاهد رفتار مقابله به مثل زنان در فضای مجازی از جمله اینستاگرام هستیم. انجام رفتارهای زننده به صورت زنده، زیر سوال بردن تابوهای اجتماعی، فرهنگی و جنسیتی و استقبال میلیونی کاربران زن از برخی چالش‌های خاص، گوشه‌ای از واکنش متقابل زنان است.
به گفته‌ی این روانشناس گرچه دفاع از خود از جانب زنان صرفا نمی‌تواند خشونت متقابل تعبیر شود و قربانیان خشونت‌های سایبری، قربانی ضعف جامعه مدنی و نهادهای نظارتی و حمایتی نیز هستند.
وی معتقد است که، زنان قربانی خشونت، خود را سزاوار این رفتار نمی‌بینند و نگاهشان در درجه اول به قضاوت نهادهای قانونی و پس از آن جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنند.
عادی سازی خشونت سایبری در بلند مدت
پیرنیا افزود: با توجه به جنس نامرئی خشونت سایبری، این نوع رفتارها در فضای خاکستری، بعضا از منظر قانون مخفی می‌ماند و جامعه مردسالار نیز آنچنان که باید آن را محکوم نمی کند که این برداشت در طولانی مدت سبب کاهش عزت نفس و ادراک ناتوانی در احقاق حقوق می شود.
این روانشناس با تاکید بر اینکه،خشونت سایبری از آن جهت که نوعی خشونت نامرئی است، می تواند استمرار یابد و در بلند مدت به سمت عادی سازی سیر کند، ادامه داد: ریشه های خشونت سایبری علیه زنان را هم می توان در کلیشه های جنسیتی جامعه، عدم تعادل جنسیتی در صنعت فناوری و معماری خاص سیستم عامل های دیجیتال جستجو کرد.
پیرنیا در انتها گفت: لازم است در راستای دستیابی به برابری جنسیتی در جامعه و فعالیت نهادهای مدنی و قانونی اقدامات مناسب صورت گیرد. همچنین شایسته است در راستای تبعیض‌زدایی در منابع انسانی و فرهنگ کار در بخش فناوری پیشرفت حاصل شود زیرا بخشی از خشونت سایبری ناشی از تعصبات متخصصان بخش فناوری است.
