تلاش آلبر کامو برای روایت انزوا در سبک‌های مختلف
مجموعه‌ای از داستانهای کوتاه آلبر کامو با عنوان «خموشان» منتشر شد؛ کتابی که مترجم آن معتقد است کامو در داستانهای این مجموعه، سبک‌های مختلفی را برای روایت مضمون تنهایی و انزوا به کار گرفته و برایش به نوعی «تمرین سبکی» بوده است.
به گزارش اینتیتر به نقل از کتاب ایران، مجموعه داستان کوتاه «خموشان» اثر آلبر کامو با ترجمه محمدمهدی شجاعی از سوی نشر چشمه منتشر شد.
محمدمهدی شجاعی در گفتگو با ایبنا، با بیان اینکه نسخه اصلی این مجموعه در سال ۱۹۵۷ با عنوان «L’Exil et le Royaume» منتشر شده، گفت: دو کلمه اصلی که در عنوان نسخه فرانسوی کتاب آورده شده، بار معنایی گسترده‌ای دارند؛ کلمه نخست معانی متفاوتی چون جلای وطن، انزوا، گوشه‌گیری و تبعید دارد و کلمه دوم را نیز می‌توان به قلمرو، پادشاهی و سلطنت ترجمه کرد.
وی ادامه داد: من «خموشان» را برای نام کتاب انتخاب کردم، زیرا عنوان اصلی کتاب، نام هیچ کدام از داستانهای کوتاه مجموعه نیست و همان‌طور که اشاره کردم نویسنده از معانی متفاوت این واژه‌ها استفاده کرده؛ اما باید به این نکته اشاره کرد که این کلمات مانند نخ تسبیح، تمام داستانهای مجموعه را به هم پیوند می‌دهند و می‌توان آن را فصل مشترک تمامی داستانهای کوتاه کتاب دانست.
مترجم کتاب «تعمیر زندگان» افزود: الجزایر و دغدغه‌های کامو در باب این موضوع، باعث شکل‌گیری بعضی از داستانهای این مجموعه شده‌اند؛ مجموعه‌ای از داستانهای کوتاه که قرار بود داستان معروف «سقوط» کامو نیز در آن قرار بگیرد، اما به دلیل طولانی‌شدن ، این داستان یک سال زودتر و در کتابی مستقل به چاپ رسید.
این مترجم که در دو رشته ادبیات فارسی و ادبیات فرانسه تحصیل کرده، درباره ویژگی‌های نثر کامو گفت: هرچه قالبی که کامو در آن می‌نویسد، کوتاه‌تر می‌شود، نثر ادبی او بیشتر خود را نشان می‌دهد؛ اما در میان آثار کوتاه او «بیگانه» استثناست؛ چون این کتاب را در قالب یک روزنگار نوشته و نثر بسیار روانی دارد.
شجاعی ادامه داد: در واقع می‌توان گفت یکی از دغدغه‌های کامو در این کتاب، «سبک» است. او سبک‌های مختلفی را برای روایت مضمون تنهایی و انزوا به کار گرفته، از مونولوگ گرفته تا واقع‌گرایی محض. به نظر می‌رسد این کتاب به نوعی برای کامو «تمرین سبکی» بوده که اصطلاحی است در ادبیات فرانسه؛ بدین معنا که نویسنده یک تم و موضوع خاص را در سبک‌های مختلفی می‌نویسد. بسیاری از منتقدان هم بر این باورند که این کتاب به نوعی تمرین سبکی است برای دو مفهومی که در ذهن و فلسفه کامو، مفاهیم مهمی محسوب می‌شوند و در عنوان اصلی کتاب هم آورده شده‌اند.
وی درباره عنوان یکی از داستانهای کتاب که در فارسی «میزمان» ترجمه و انتخاب شده است نیز چنین گفت: کامو نام این داستان را بسیار هوشمندانه انتخاب کرده است، L’Hôte، نام داستان در زبان اصلی، در فرانسه دو معنا دارد؛ میهمان و میزبان، و کامو با انتخاب این نام به شرایط عرب‌ها و فرانسوی‌هایی اشاره دارد که در الجزایر در کنار هم زندگی می‌کنند و معلوم نیست میهمانند یا میزبان.
مجموعه داستان کوتاه «خموشان» شامل ۶ داستان کوتاه از کامو با نام‌های «زن هرجایی»، «مرتد یا ذهن پریشان»، «خموشان»، «میزمان»، «ژُناس یا هنرمند مشغول کار» و «سنگی که می‌روید» است.
در بخشی از متن این کتاب آمده است: «کمی بعد، ایستاده مقابل پنجره‌ی کلاس، معلم نور پرشوری را می‌دید که از بلندای آسمان بر تمام سطح فلات جاری بود، حواسش جای دیگری بود. پشت او، روی تخته‌سیاه، میان پیچ‌وتاب‌های رودهای فرانسه، با خام‌دستی با گچ چیزی جا خوش کرده بود، همین چند لحظه پیش آن را خوانده بود: «برادرمان را تحویل دادی. سزایش را می‌بینی.» دارو آسمان را نگاه می‌کرد، فلات را، و ورای فرات سرزمین‌هایی ناپیدا که تا دریا گسترده شده بودند. در این سرزمین پهناور که این‌همه آن را دوست داشت، تنها بود.»
این مجموعه پیش از این با عناوین دیگری از جمله «تبعید و سلطنت» و «دور از دیار و قلمرو» توسط مترجمان مختلف به فارسی ترجمه و منتشر شده بود.
آلبر کامو، نویسنده رمان «بیگانه»، «طاعون» و «سقوط» و یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان قرن بیستم، در سال ۱۹۵۷ برنده جایزه نوبل ادبیات شد و سه سال بعد در سن ۴۶ سالگی از دنیا رفت.
کامو سال ۱۹۱۳ در یکی از روستاهای شمال شرقی الجزایر به دنیا آمد. او در کودکی زندگی سختی را پشت سر گذاشت و در کنار مادری بزرگ شد که به گفته کامو، بیش از ۴۵۰ کلمه بلد نبود و در فقر و تنگدستی فرزندانش را بزرگ کرد.
پدرش که اصلیتی فرانسوی داشت، در سال ۱۹۱۴ و با شروع جنگ جهانی اول به جبهه رفت و خیلی زود جان خود را از دست داد. بعد از مرگ پدر ِخانواده، مادر آلبر کامو به همراه دو فرزندش به الجزیره برگشت در کنار مادربزرگ بیمارشان که بسیار فقیر بود زندگی را ادامه داد.
«بیگانه» (۱۹۴۲)، «طاعون» (۱۹۴۷)، «سقوط» (۱۹۵۶)، «مرگ خوش» (۱۹۷۱) و «آدم اول» (۱۹۹۵) رمان‌هایی هستند که از کامو به جای مانده‌اند؛ گرچه عمر کامو به تکمیل رمان «آدم اول» قد نداد و این نویسنده پیش از اتمام آخرین رمانش، از دنیا رفت و کتابش بعد از مرگ، به صورت نیمه‌تمام منتشر شد.
رمان‌ها، داستانهای کوتاه و آثار غیرداستانی کامو تاکنون از سوی مترجمان مختلفی به فارسی ترجمه شده‌اند. اغلب آثار این نویسنده مطرح با ترجمه‌های مختلف وارد بازار کتاب شده‌اند.
محمدمهدی شجاعی متولد ۱۳۶۵ است. در دانشگاه تهران هم‌زمان ادبیات فارسی و ادبیات فرانسه خوانده و کارشناسی ارشد خود را در رشته ترجمه فرانسه در همین دانشگاه ادامه داده است. هم به ترجمه آثار کودک علاقه دارد و هم به ترجمه آثار بزرگسال، از ترجمه‌های کودک او می‌توان به ترجمه مجموعه «مرغدانی پرماجرا» اشاره کرد و ترجمه کتاب «خشم قلمبه». از ترجمه‌های بزرگسال او نیز ترجمه کتاب مصور «درجستجوی زمان ازدست‌رفته» (در دانش بهمن)، کتاب «ادبیات در مخاطره‌ی تزوتان تودوروف» (نشر ماهی) و «تادیب» و «تعمیر زندگان» (نشر برج) منتشر شده‌اند.
مجموعه داستان کوتاه «خموشان» اثر آلبر کامو با ترجمه محمدمهدی شجاعی در ۱۳۲ صفحه و به قیمت ۳۶ هزار تومان از سوی نشر چشمه منتشر شده است.
