فوری: یارانه نقدی بازنشستگان و کارگران قطع شد! چرا دولت دست در جیب قشر ضعیف کرد؟

به گزارش اینتیتر، در اقدامی شوکه‌کننده، یارانه نقدی میلیون‌ها بازنشسته و کارگر تأمین اجتماعی از پایان مرداد ۱۴۰۴ حذف شده و موجی از اعتراض و نگرانی را در میان این قشر زحمت‌کش به راه انداخته است. 

 گزارش‌ها نشان می‌دهد که دولت، برخلاف وعده حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی، یارانه خانواده‌های کارگری و بازنشستگانی با درآمد ناچیز و پس‌انداز اندک را قطع کرده است. این تصمیم که به دلیل معیار ناعادلانه درآمد ۱۰ میلیون تومانی اتخاذ شده، زندگی بازنشستگان را در شرایط تورمی سخت‌تر کرده است.

جزئیات حذف یارانه نقدی

بر اساس اطلاعیه سامانه هدفمندی یارانه‌ها، خانوارهایی که سرانه درآمد ماهانه آن‌ها پس از کسر هزینه اجاره مسکن بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، از دریافت یارانه نقدی محروم شده‌اند. این پیام به بسیاری از بازنشستگان و کارگران ارسال شده است:

«بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی و بررسی‌های شاخص‌های بانکی، درآمدی و دارایی شما، سرانه درآمد ماهانه پس از کسر هزینه‌های اجاره مسکن بیش از ۱۰ میلیون تومان برآورد شده است؛ بنابراین خانوار شما واجد شرایط دریافت یارانه نیست.»

این در حالی است که پیش‌تر معیارهای حذف یارانه بر اساس درآمدهای بالاتر (۳۰ تا ۶۰ میلیون تومان بسته به تعداد اعضای خانوار) تعیین شده بود. برای مثال:

• خانوار یک‌نفره: درآمد ۳۰ میلیون تومان.

• خانوار دو‌نفره: ۳۷.۵ میلیون تومان.

• خانوار سه‌نفره: ۴۵ میلیون تومان.

• خانوار چهارنفره: ۵۲.۲۵ میلیون تومان.

• خانوار پنج‌نفره: ۶۰ میلیون تومان.

اما تغییر ناگهانی معیار به سرانه ۱۰ میلیون تومان، بسیاری از بازنشستگان و کارگران با درآمدهای نزدیک به خط فقر را از یارانه محروم کرده است.

اعتراض بازنشستگان و کارگران

بسیاری از بازنشستگان که مستمری آن‌ها کمتر از یک‌سوم خط فقر (حدود ۳۵ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴) است، به دلیل داشتن خانه شخصی یا پس‌انداز اندک به اشتباه در دهک‌های بالای درآمدی قرار گرفته‌اند. آن‌ها می‌گویند: «پس از ۳۰ سال کار و پرداخت حق بیمه، حالا در دوران پیری از حمایت حداقلی محروم شده‌ایم.»

رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی اعلام کرد که یارانه حدود یک میلیون خانوار (۳.۶۶ میلیون نفر) به دلیل این معیار جدید حذف شده است. این اقدام، که بدون در نظر گرفتن هزینه‌های واقعی مسکن و تنها بر اساس داده‌های بودجه خانوار محاسبه شده، به تبعیض آشکار علیه قشر کم‌درآمد منجر شده است.

خط فقر و ناکارآمدی معیارها

طبق برآوردهای غیررسمی، خط فقر نسبی در سال ۱۴۰۴ حدود ۳۵ میلیون تومان است. حتی گزارش رسمی مرکز پژوهش‌ها در نیمه اول ۱۴۰۳، خط فقر مطلق را ۱۱.۲ میلیون تومان اعلام کرده بود. با این حال، دولت خانوارهایی با درآمد نزدیک به این ارقام را مرفه تلقی کرده و یارانه آن‌ها را قطع کرده است. کارشناسان این تصمیم را نتیجه ضعف سیستم‌های اطلاعاتی و ناتوانی در استفاده از فناوری‌های پیشرفته می‌دانند.

حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار، در این باره گفت: «دولت باید شجاعت اعلام رسمی خط فقر را داشته باشد. معیار ۱۰ میلیون تومانی با واقعیت‌های اقتصادی فاصله دارد و بسیاری از خانوارهای زیر خط فقر را از یارانه محروم کرده است.»

چالش‌ها و پیامدها

• تبعیض سنی و مالی: بازنشستگان بالای ۷۵ سال که نیاز بیشتری به حمایت دارند، به دلیل معیارهای نادرست کنار گذاشته شده‌اند.

• عدم شفافیت: نحوه محاسبه اجاره مسکن و شاخص‌های درآمدی مشخص نیست و سامانه پاسخگویی ۶۳۶۹-۰۲۱ عملاً غیرفعال است.

• نارضایتی اجتماعی: ادامه این روند می‌تواند به اعتراضات گسترده در میان بازنشستگان و کارگران منجر شود.

• ناترازی منابع: سازمان تأمین اجتماعی با چالش کمبود منابع مواجه است و بدون اصلاحات ساختاری، نمی‌تواند به نیازهای بازنشستگان پاسخ دهد.

راه اعتراض به حذف یارانه

بازنشستگان و کارگران می‌توانند برای بررسی مجدد وضعیت خود به سامانه حمایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کنند. این سامانه مرجع رسمی برای مشاهده دهک درآمدی و ثبت اعتراض است. با این حال، گزارش‌ها حاکی از مشکلات فنی و عدم پاسخگویی مناسب این سامانه است.