پیش بینی قیمت طلا در روزهای آینده با فعال سازی کامل مکانیسم ماشه | قیمت طلا وارد کانال ۱۰ میلیون می شود؟
با پیش بینی قیمت طلا در روزهای آینده با فعال سازی کامل مکانیسم ماشه در این مطلب همراه ما باشید.
به گزارش اینتیتر به نقل از اقتصاد۲۴، طی روزهای اخیر بازار طلا دوباره به کانون توجه‌ها بازگشته است، آن هم در حالی‌که قیمت جهانی طلا طی ماه‌های اخیر روندی صعودی را تجربه کرده و حتی به مرز رکورد‌های تاریخی نزدیک شده، بازار داخلی ایران هم بی‌قرار است.
از سوی دیگر سکه و طلای دست دوم در تهران و دیگر شهر‌ها با جهش‌های پی‌درپی معامله می‌شوند و انتظارات تورمی دوباره به ویترین طلافروشی‌ها سرایت کرده است.
حالا در این معادله، متغیر تازه‌ای اضافه شده است و آن نیز فعال شدن مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی است و اکنون پرسش کلیدی این است که این اقدام چه اثری بر بازار جهانی طلا خواهد داشت و چگونه بر بازار داخلی ایران و قیمت سکه و طلای دست دوم سایه می‌اندازد؟
طلا در جهان چرا صعودی شده است؟
اما پیش از پرداختن به تاثیر مستقیم و مشخص فعال شدن مکانیسم ماشه بر بازار طلای ایران شاید باید به این موضوع پرداخت که چگونه شده که قیمت طلا در بازار‌های جهانی از ابتدای سال میلادی تاکنون روندی صعودی داشته است.
قیمت جهانی طلا در حالی به رکود بی سابقه ۳۶۰۰ دلار در هر اونس دست یافته که تحلیلگران بیش از هر چیز داده‌های ناامیدکننده از آمار اشتغال در آمریکا و نیز تحولات ژئوپولیتیکی در جهان را عامل آن می‌دانند.
از سوی دیگر قیمت شمش طلا پس از افزایش ۲۷ درصدی در سال ۲۰۲۴، از ابتدای سال جاری میلادی یعنی سال ۲۰۲۵ تاکنون و با گذشت ۹ ماه از سال؛ تا ۳۷ درصد افزایش یافته است که رکوردی محسوب می‌شود و برخی آن را ناشی از ضعف دلار آمریکا، خرید بانک‌های مرکزی، سیاست‌های پولی انبساطی و عدم قطعیت‌های گسترده‌تر ژئوپلیتیکی و اقتصادی می‌دانند.
دلایل اصلی این رشد را می‌توان در چند محور زیر خلاصه کرد:
سیاست‌های فدرال رزرو و نرخ بهره: نشانه‌های کاهش تدریجی نرخ بهره در آمریکا و عقب‌نشینی از سیاست‌های پولی سختگیرانه باعث شده بخشی از سرمایه‌ها دوباره به سمت طلا حرکت کنند. سرمایه‌گذاران جهانی، وقتی نرخ‌های واقعی بهره پایین می‌آید، طلا را به‌عنوان دارایی بدون بهره، اما امن ترجیح می‌دهند.
خرید بی‌سابقه بانک‌های مرکزی: در دو سال اخیر، بانک‌های مرکزی کشورهایی چون چین، هند و ترکیه حجم بزرگی از ذخایر طلای خود را افزایش داده‌اند. این روند در واقع پاسخی به ریسک‌های سیاسی و نگرانی از سلطه دلار بر تجارت جهانی است.
تنش‌های سیاسی جهانی: جنگ روسیه و اوکراین، حملات اسرائیل و ایران و ناامنی در دریای سرخ و خاورمیانه باعث شده سرمایه‌گذاران به سمت پناهگاه‌های امنی مانند طلا روی بیاورند. هر بار که خطر درگیری یا تحریم‌های تازه مطرح می‌شود، طلا بلافاصله واکنش نشان می‌دهد.
ضعف نسبی دلار جهانی: شاخص دلار آمریکا در برابر سایر ارز‌های معتبر، پس از یک دوره قدرت‌نمایی، تضعیف شده است، چون طلا برحسب دلار قیمت‌گذاری می‌شود، افت دلار به‌طور مکانیکی باعث جذابیت بیشتر طلا برای خریداران غیرآمریکایی می‌شود.
مجموع این عوامل باعث شده قیمت جهانی طلا در محدوده‌ای بی‌سابقه تثبیت شود و هر خبر سیاسی تازه، این بازار را یک پله بالاتر می‌برد.
اسنپ بک و بازار جهانی طلا؛ محرکی برای ریسک‌گریزی
در این میان مساله دیگر که می‌تواند فشار به بازار جهانی طلا را افزایش دهد موضوع اسنپ بک است. به گزارش اقتصاد ۲۴، فعال شدن مکانیسم ماشه، به معنای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، در نگاه اول شاید موضوعی منطقه‌ای به نظر برسد، اما برای بازار جهانی طلا نشانه‌ای از افزایش ریسک‌های سیاسی است.
کما این که سرمایه‌گذاران بین‌المللی هر بار که تنش در خاورمیانه شدت می‌گیرد، به خرید طلا رو می‌آورند و اتفاقا دلیل آن روشن است: ایران نه تنها یک بازیگر مهم انرژی است، بلکه موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلتیکی خاصی دارد که حضورش در خلیج فارس و تنگه هرمز می‌تواند کل بازار جهانی نفت و تجارت را تحت تأثیر قرار دهد.
با این روند دیگر اصلا عجیب نیست که با فعال شدن کامل اسنپ بک، انتظار می‌رود تقاضای احتیاطی برای طلا افزایش یابد. این بدان معناست که حتی اگر تنش مستقیم نظامی رخ ندهد، بازگشت تحریم‌ها و تشدید فضای نااطمینانی می‌تواند روند صعودی طلا را تسریع کند. سرمایه‌گذاران بین‌المللی معمولاً در چنین شرایطی نه فقط به نفت، که به فلزات گرانبها به‌عنوان پناهگاه امن چشم می‌دوزند.
سکه و طلای دست دوم داخل بازار داخلی ایران زیر فشار انتظارات
در چنین شرایطی بازار طلا در ایران، اما تابعی پیچیده‌تر از بازار جهانی است. چنان که در ایران قیمت طلا و سکه از دو کانال تعیین می‌شود: قیمت جهانی اونس طلا و نرخ دلار داخلی.
به بیان ساده، اگر طلا در بازار جهانی بالا برود، اما دلار در ایران ثابت بماند، قیمت طلا رشد محدودی خواهد داشت؛ اما اگر هر دو عامل هم‌زمان صعودی باشند، بازار طلا در داخل دچار جهش‌های شدید می‌شود.
این روز‌ها هر دو موتور عامل تعیین قیمت روشن هستند و هم قیمت جهانی طلا بالا رفته، هم دلار در بازار آزاد ایران در کانال ۱۰۰ هزار تومان تثبیت شده است. نتیجه آن که قیمت سکه امامی در بازار تهران به‌سرعت از مرز‌های روانی عبور کرده و رکورد‌های تازه‌ای ثبت کرده است.
هم چنین طلای دست دوم که اکنون برای بسیاری از خانوار‌های ایرانی مهم‌ترین محل سرمایه‌گذاری خرد است، نیز همگام با بازار بالا رفته است.
البته در این میان یکی دیگر از پدیده‌های بازار داخلی، حباب سکه است و این یعنی تفاوت میان ارزش ذاتی سکه (بر اساس قیمت جهانی طلا و نرخ دلار) با قیمت بازاری آن.
در چنین شرایطی هرگاه انتظارات تورمی بالا می‌رود، حباب سکه نیز بزرگ می‌شود و این روز‌ها فاصلهٔ میان ارزش ذاتی و قیمت معاملاتی سکه در بازار تهران قابل توجه است، که نشانهٔ همان انتظارات بالای تورمی و نگرانی عمومی است.
حال در چنین شرایطی که اثرات روانی سیاسی خود به خود قیمت طلا در بازار‌های جهانی را افزایش داده و قیمت دلار در داخل ایران تحت تاثیر روانی امکان بازگشت تحریم‌ها از مرز ۱۰۰ هزار تومان عبور کرده است، شاید بتوان تاثیر فعال شدن مکانیسم ماشه را بیشتر از همیشه روی این بازار بررسی و ارزیابی کرد. اصلی‌ترین گزینه‌های بازار طلای ایران در وضعیت فعال شدن یا نشدن مکانیسم ماشه را شاید بتوان این گونه ارزیابی کرد:
۱) اسنپ بک کامل و بازگشت تحریم‌ها
در این سناریو، بازار جهانی طلا تقویت می‌شود و دلار در ایران نیز تحت فشار قرار می‌گیرد. نتیجه طبیعی، افزایش هم‌زمان دو موتور قیمت‌ساز است، افزایش قیمت در بازار داخل خواهد بود.
در چنین حالتی، سکه و طلای دست دوم در ایران به سرعت افزایش قیمت خواهند داشت. حباب سکه نیز احتمالاً بزرگ‌تر می‌شود و خرید طلا به‌عنوان پناهگاه سرمایه‌ای شدت می‌گیرد.
۲) تعویق شش‌ماهه با ابتکار روسیه
اما اگر روسیه بتواند اروپایی‌ها را راضی کند که اجرای اسنپ بک را شش ماه به تأخیر بیندازند، بخشی از ریسک سیاسی فروکش خواهد کرد.
در چنین حالتی و در بازار جهانی، طلا ممکن است برای مدتی آرام بگیرد و احتمالا در بازار داخلی ایران هم، دلار هیجان کمتری خواهد داشت. نتیجه این می‌شود که قیمت سکه و طلا کمی عقب‌نشینی می‌کند. با این حال، همان فشار‌های بنیادی (تورم داخلی، کسری بودجه، رشد نقدینگی) همچنان پابرجاست و کف قیمتی سکه و طلا بالاتر از ماه‌های قبل باقی می‌ماند.
۳) توافق محدود یا «مینی‌دیال»
اگر سناریوی توافق موقت میان ایران و غرب تحقق یابد، بازار جهانی طلا با کاهش ریسک تنش‌های منطقه‌ای کمی آرام می‌شود. در داخل ایران نیز دلار به سمت پایین میل می‌کند. نتیجهٔ چنین وضعیتی، کاهش نسبی قیمت سکه و طلاست.
اما به دلیل ساختار تورمی اقتصاد ایران، این کاهش‌ها پایدار و عمیق نخواهند بود. سکه احتمالاً به کانال‌های پایین‌تر بازمی‌گردد، اما کمتر کسی انتظار دارد به قیمت‌های یک‌سال قبل برسد.
۴) تشدید تنش منطقه‌ای یا برخورد نظامی
این سناریو کابوس بازار داخلی است. کافی است یک درگیری مستقیم در خلیج فارس یا تنگه هرمز رخ دهد تا قیمت جهانی طلا به‌سرعت بالا بکشد. البته که در ایران نیز دلار جهش می‌کند و ترکیب این دو عامل، قیمت سکه را می‌تواند به رکورد‌های تاریخی خود برساند. هم چنین در چنین وضعی، تقاضا برای طلای دست دوم هم اوج می‌گیرد و حتی احتمال کمبود عرضه در بازار وجود خواهد داشت.
۵) سیاست‌گذاری داخلی
اما در بازار‌های سرمایه‌ای همیشه یک عامل داخلی نیز وجود دارد و فراموش نکنیم که دولت و بانک مرکزی نیز می‌توانند بازار طلا را با سیاست‌های خود تحت تأثیر قرار دهند. هرگونه تغییر در نرخ‌های مرجع ارز یا محدودیت‌های معاملاتی، به‌طور مستقیم روی بازار سکه اثر می‌گذارد. علاوه بر این، بحث مالیات بر خرید و فروش طلا و سکه همواره مطرح بوده است. چنین سیاست‌هایی ممکن است به‌طور مقطعی بازار را آرام کنند، اما در نهایت وقتی انتظارات تورمی بالا باشد، تأثیر آن پایدار نخواهد بود.
طلای دست دوم؛ پناهگاه طبقه متوسط
اما یکی از ویژگی‌های بازار ایران این است که بخش زیادی از تقاضا برای طلا در حوزه «طلای دست دوم» متمرکز است. برای بسیاری از خانوارها، خرید طلای نو یا سکه‌های بانکی به‌صرفه نیست؛ در عوض به سراغ طلای دست دوم می‌روند که کارمزد و اجرت کمتری دارد. بنابراین، هر تکانه‌ای در بازار ارز یا قیمت جهانی طلا، بلافاصله به بازار طلا‌های دست دوم سرریز می‌شود.
کما این که افزایش تقاضا در این بخش معمولاً نشانه‌ای است از نگرانی عمومی نسبت به آیندهٔ اقتصاد. در هفته‌های اخیر، گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که تقاضا برای طلای دست دوم دوباره بالا رفته است. این رفتار، بازتاب مستقیم همان اضطراب از آینده دلار و تحریم‌هاست و یکی از نشانه‌های رصد بازار طلا را باید در خرید و فروش طلای دست دوم دانست.
طلای جهانی و سکه ایرانی در برزخ سیاست
از سوی دیگر بازار طلا، چه در جهان و چه در ایران، بیش از هر زمان دیگری اکنون به سیاست گره خورده و هر خبر از تنش‌های سیاسی یا تصمیمات بانک‌های مرکزی می‌تواند اونس طلا را بالا و پایین کند.
در ایران، اما علاوه بر اثرات جهانی، سرنوشت برجام و مکانیسم ماشه، نرخ دلار داخلی و سیاست‌های بانک مرکزی تعیین‌کننده‌اند.
اکنون نیز در سناریوی پایه یعنی فعال شدن کامل اسنپ بک، باید انتظار داشت هم بازار جهانی طلا صعودی شود و هم بازار داخلی ایران داغ‌تر از همیشه.
در صورت تعویق شش‌ماهه، کمی آرامش به بازار برمی‌گردد، اما نه آنقدر که طلا و سکه ارزان شوند.
هم چنین توافق محدود می‌تواند موقتاً بازار را پایین بیاورد، اما شکنندگی بالایی دارد و در سناریوی تنش منطقه‌ای، رکورد‌های تاریخی تازه در قیمت سکه و طلا دور از ذهن نخواهد بود.
با این جمع بندی می‌توان گفت که به بیان ساده درست همان‌طور که دلار در ایران روی لبهٔ تیغ سیاست حرکت می‌کند، طلا و سکه نیز در برزخی میان نااطمینانی‌های جهانی و واقعیت‌های تند داخلی به سر می‌برند.
