قیمت برنج ۴۰ برابر شد
افزایش شدید قیمت برنج، این کالای اساسی را از سفره بسیاری از خانواده‌ها دور کرده است؛ حالا هر دانه برنج بیش از هر زمان دیگری نشانی از تورمی دارد که سال‌به‌سال سنگین‌تر می‌شود و توان مردم را می‌بلعد.
به گزارش اینتیتر به نقل از خبرآنلاین ، برنج دیگر فقط یک ماده غذایی ساده نیست؛ هر دانه‌اش نشانی از تورم انباشته و کاهش قدرت خرید مردم دارد. تازه‌ترین آمار نشان می‌دهد قیمت برنج ایرانی درجه‌یک در مهر ۱۴۰۴ نسبت به سال گذشته دو و نیم برابر شده است.
در بازار امروز، برنج به نمادی از فشار معیشتی تبدیل شده؛ داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد قیمت هر کیلو برنج ایرانی درجه‌یک در مهر ۱۴۰۴ به حدود ۳۳۰ هزار تومان رسیده، در حالی‌که مهر پارسال حدود ۱۳۰ هزار تومان بود؛ جهشی تقریباً دو و نیم برابری.
رشد قیمت برنج خارجی؛ جایگزینی که دیگر ارزان نیست
افزایش قیمت فقط محدود به برنج ایرانی نیست. برنج خارجی درجه‌یک نیز در مهر امسال به طور میانگین ۹۵ هزار تومان فروخته شده است؛ رقمی که نسبت به شهریور ۸ درصد و نسبت به مهر سال گذشته حدود ۹۰ درصد افزایش داشته. به این ترتیب، برنج خارجی دیگر آن انتخاب اقتصادی سابق نیست و برای بسیاری از خانواده‌ها کالایی گران محسوب می‌شود.
روایت ۱۴۶ درصد گرانی برنج ؛ انحصار مصنوعی در بازار برنج؟
رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، افزایش بیش از ۱۴۶ درصدی قیمت برنج ایرانی در یک سال را ناشی از سیاست‌های تشویقی واردات در ازای خرید برنج داخلی می‌داند. به گفته او، این روند باعث جمع‌آوری یک‌جای محصول از دست کشاورز و ایجاد نوعی انحصار در بازار شده است.
سقوط قدرت خرید کارگران؛ از ۹۵ کیلو تا ۳۱ کیلو برنج
مقایسه تاریخی نشان می‌دهد تورم طی ده سال گذشته سفره مردم را به‌طور چشمگیری کوچک کرده است.
قیمت برنج ایرانی: از ۷۵۰۰ تومان در سال ۱۳۹۴ به ۳۳۰ هزار تومان در ۱۴۰۴ → افزایش ۴۰ برابری
حداقل حقوق کارگران: از ۷۱۲ هزار تومان به ۱۰ میلیون و ۳۹۰ هزار تومان → افزایش ۱۲ برابری
این یعنی اگر کارگر در سال ۹۴ می‌توانست حدود ۹۵ کیلو برنج ایرانی بخرد، امروز فقط ۲۷ تا ۳۱ کیلو قادر است تهیه کند.
شکاف عمیق دستمزد و هزینه‌ها
این آمارها نشان می‌دهد رشد قیمت برنج بسیار سریع‌تر از افزایش دستمزد بوده و همین موضوع سهم برنج را در سبد غذایی خانوارها کاهش داده است. بسیاری از خانواده‌ها یا مصرف را کم کرده‌اند یا به انواع ارزان‌تر و بی‌کیفیت‌تر روی آورده‌اند.
افزایش هزینه تولید برنج ؛ صدای کشاورزان شمال
در بازارهای شمال کشور، جایی که برنج ایرانی تولید می‌شود، کشاورزان می‌گویند هزینه‌های تولید—از بذر تا کود و ماشین‌آلات—چند برابر شده است. کاهش قدرت خرید مردم نیز باعث شده بخشی از محصول روی دست فروشندگان بماند.
یکی از فروشندگان در تهران می‌گوید: «قبلاً مشتری‌ها کیسه کامل می‌خریدند، الان نیم‌کیلو یا یک کیلو می‌گیرند.»
دلایل جهش قیمت برنج چیست؟
کارشناسان سه عامل اصلی را مؤثر می‌دانند:
کاهش سطح زیرکشت به‌دلیل کمبود آب
افزایش هزینه واردات و وابستگی به نرخ ارز
افزایش هزینه حمل‌ونقل و بسته‌بندی
به گفته فعالان بازار، قیمت تمام‌شده هر کیلو برنج ایرانی امسال دست‌کم ۶۰ درصد افزایش یافته است.
نوسانات ارز و محدودیت‌های جهانی در بازار برنج خارجی
برنج خارجی نیز از تحولات جهانی بی‌نصیب نیست. محدودیت‌های صادراتی هند، تغییر نرخ ارز و گرانی حمل‌ونقل باعث افزایش شدید قیمت آن شده است. دلار که در سال ۱۳۹۴ حدود ۳۳۰۰ تومان بود، اکنون به بیش از ۱۰۰ هزار تومان رسیده و این جهش ارزی نقش مهمی در افزایش قیمت داشته است.
کاهش مصرف و افزایش تقلب؛ دو پیامد هم‌زمان
افزایش قیمت، نه‌تنها مصرف را کاهش داده، بلکه تقلب در بازار را بیشتر کرده است؛ از اختلاط برنج خارجی با ایرانی گرفته تا فروش برنج کهنه به نام تازه.
یک خریدار می‌گوید: «برنج ایرانی دیگه تو سفره‌مون نیست؛ فقط برای مهمونی‌ها می‌خریم.»
افزایش داخلی یا جهانی؟
در حالی که قیمت جهانی برنج در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۵ درصد رشد کرده، جهش ۱۵۰ درصدی قیمت در ایران عمدتاً ناشی از عوامل داخلی مانند نرخ ارز و سیاست‌های تنظیم بازار است.
برنج ۳۳۰ هزار تومانی؛ نشانه ده‌ساله کوچک شدن سفره‌ها
برنجی که زمانی غذای مشترک همه طبقات بود، امروز به کالایی تبدیل شده که بسیاری از خانواده‌ها باید برای خریدش حساب‌وکتاب کنند. مسیر قیمت از ۷ هزار تومان تا ۳۳۰ هزار تومان، روایت ده‌ساله‌ای از عقب‌ماندن قدرت خرید مردم و کوچک‌تر شدن سفره‌های ایرانی است.
