متن کامل برنامه جدال «آیا مذاکرات تحمیلی نفعی برای ایران دارد؟» از مجموعه برنامه های جدال علیزاده
متن کامل برنامه جدال «آیا مذاکرات تحمیلی نفعی برای ایران دارد؟» از مجموعه برنامه های جدال علیزاده را در این مطلب بخوانید.
به گزارش اینتیتر، در دوازدهم مردادماه ۱۴۰۴، علی علیزاده در برنامه «جدال»، میزبان دکتر فؤاد ایزدی، استاد دانشگاه تهران و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی بود. موضوع محوری این گفت‌وگو، بررسی واقع‌گرایانه و نقادانه وضعیت فعلی مذاکرات میان ایران و غرب، به‌ویژه پس از جنگ ۱۲روزه اخیر در منطقه، و تحلیل رویکردهای تحمیلی قدرت‌های غربی در قبال ایران بود.
غرب، جنگ‌طلبی یا مذاکره‌طلبی؟
علیزاده در ابتدای برنامه به نکته‌ای کلیدی اشاره کرد:
«مذاکرات جاری، بیشتر از آنکه نشانه تمایل به صلح و تعامل باشد، شکل نوعی تهدید نرم و تحمیل را به خود گرفته است.»
دکتر ایزدی در پاسخ با تأکید بر سابقه تاریخی برخوردهای دوگانه غرب با ایران گفت:
«آمریکا و اروپا از یک سو ادعای گفت‌وگو و تعامل دارند، اما از سوی دیگر، فشار اقتصادی، جنگ روانی، و تهدید نظامی را نیز در دستور کار قرار می‌دهند.»
مدل «مذاکره تحت تهدید» و تجربه تاریخی ایران
فؤاد ایزدی با اشاره به تجربه برجام و پسابرجام تصریح کرد:
«مذاکره‌ای که با تهدید همراه باشد، ذاتاً فاقد مشروعیت سیاسی و نتایج پایدار است. آنچه ما در سال‌های اخیر تجربه کردیم، نوعی مذاکره تحت اکراه و فشار بود که بیشتر به باج‌گیری شباهت داشت تا دیپلماسی سازنده.»
علیزاده با اشاره به تحولات اخیر منطقه و حمایت‌های غیررسمی غرب از اقدامات اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه، گفت:
«چگونه می‌توان به طرفی که به‌طور ضمنی از حمله به کشور ما حمایت می‌کند، در مذاکرات اعتماد کرد؟»
آیا سیاست صبر و مذاکره همچنان پاسخگوست؟
در ادامه بحث، ایزدی سیاست «صبر راهبردی» و انتظار برای تغییر معادلات بین‌المللی را ناکارآمد توصیف کرد:
«دیگر نمی‌توان به امید تغییر رفتار آمریکا یا اروپا نشست. آن‌ها در عمل نشان داده‌اند که تنها زبان فشار را می‌فهمند.»
وی با بیان اینکه «بازی دوگانه غرب، پروژه‌ای برای تضعیف مداوم ایران است»، تأکید کرد که زمان آن رسیده تا ایران با اتکا به ظرفیت‌های داخلی و اتحاد منطقه‌ای، رویکرد فعال‌تری را در عرصه دیپلماسی دنبال کند.
لزوم تعریف دوباره از دیپلماسی مقاومت
علیزاده در بخش دیگری از گفت‌وگو با اشاره به دوگانه مقاومت ـ سازش، پرسید که چگونه می‌توان تعریفی نو از دیپلماسی داشت که نه منفعلانه باشد و نه منجر به تنش دائمی؟
دکتر ایزدی پاسخ داد:
«دیپلماسی مقاومت یعنی با اتکا به قدرت داخلی، بدون امتیازدهی یک‌طرفه، از منافع ملی دفاع کنیم. این الگو در برخی کشورها مثل ونزوئلا، کره شمالی، و حتی در برخی دوره‌های ایران موفق بوده است.»
اعتمادسازی درون‌زا، نه برون‌زا
در بخش پایانی، علیزاده و ایزدی بر این نکته اتفاق نظر داشتند که راهبردهای مبتنی بر «اعتماد به بیرون» برای حل مشکلات ایران نه‌تنها ناکارآمد، بلکه گاه آسیب‌زا نیز بوده‌اند.
ایزدی با تأکید بر نقش افکار عمومی گفت:
«مردم باید بدانند که تحریم و فشار نتیجه سازش‌های پیشین ماست، نه مقاومت. تجربه برجام به ما آموخت که هر امتیاز، مقدمه یک باج‌خواهی جدید است.»
جمع‌بندی علی علیزاده
در جمع‌بندی، علی علیزاده تأکید کرد که موضوع مذاکرات نباید با شعارهای هیجانی یا ترس از جنگ هدایت شود، بلکه باید با واقع‌گرایی، تحلیل دقیق سابقه تاریخی، و پایبندی به منافع مردم دنبال گردد.
«جدال امروز نشان داد که مذاکره اگر تحمیلی باشد، از ابتدا شکست‌خورده است. این بار باید هوشیارتر، مستقل‌تر و شفاف‌تر با جهان مواجه شویم.»
