سکه دو روی هوش مصنوعی | هم تهدید، هم فرصت

به گزارش اینتیتر به نقل از اعتماد، امیرحسین صفدری  نوشت: بی شک امروزه فضای مجازی نقش بسیار مهمی را در تمام ابعاد زندگی بشر ایفا می کند و پیشرفت های روز افزون در این عرصه هم باعث شده تا جرایم سایبری در جامعه ما روز به روز افزایش پیدا کند.

سایبر در لغت به معنی مجازی بودن است و جرایم سایبری یا همان جرایم رایانه ای به زبان ساده یعنی جرایمی که در فضای اینترنت و کامپیوتر انجام می شود. متاسفانه باید بگویم که امروزه جرایم سایبری در جهان روند رو به رشدی دارد که یکی از علت های آن، این است که فعالیت های سایبری یا رایانه ای جزو اصلی و جداناپذیر از زندگی افراد در جهان شده است.

در ایران جرایم رایانه ای جرم انگاری شده است و قانونی تحت عنوان قانون جرایم رایانه ای در سال 1388 تصویب شده که امروزه با توجه به پیشرفت های فضای مجازی و ظهور هوش مصنوعی شدیدا نیاز به اصلاح این قانون قدیمی داریم.

به طور کلی جرایم سایبری را می توان به سه دسته تقسیم کرد؛ دسته اول: جرایمی است که رایانه و تجهیزات جانبی آن موضوع جرم واقع می شود مانند سرقت، تخریب و نظایر آن؛ دسته دوم: جرایمی است که در آن رایانه به عنوان ابزار و وسیله توسط مجرم برای ارتکاب به جرم از آن استفاده می شود و دسته سوم: جرایمی است که می توان آن ها را جرایم محض رایانه ای نامید.

کلاهبرداری به واسطه هوش مصنوعی

هوش مصنوعی که این روزها به طور مخفف آن را AI نیز می نامند، به عنوان یکی از مهم ترین دستاوردهای انسان در قرن 21، در حال گسترش سیطره خود در زمینه های مختلف علمی، فنی، صنعتی، هنری، ادبی و… است. تا به الان تعریف دقیق و جامعی از هوش مصنوعی ارایه نشده، اما به زبان ساده شاید بتوان گفت هوش مصنوعی تکنولوژی است که به نحوی قابلیت تفکر دارد، البته این قابلیت تفکر با چیزی که ما به عنوان تفکر انسانی می شناسیم تا حد زیادی تفاوت دارد.

تکنولوژی هوش مصنوعی باید چارچوب منظم و قانونمندی داشته باشد، این روزها یکی از معروف ترین و پرتکرارترین کلاهبرداری ها توسط هوش مصنوعی، کلاهبرداری به واسطه تغییر صدا یا عکس یا فیلم افراد است.

به زبان ساده دیپ فیک یا همان جعل عمیق که به معنای یادگیری عمیق و جعلی است، یک تکنیک برای ترکیب تصویر و صدا انسان مبتنی بر هوش مصنوعی است؛ جعل عمیق تصاویر و فیلم های موجود را روی تصاویر یا فیلم های منبع قرار می دهد و از یک تکنیک یادگیری ماشین استفاده می کند و عکس یا فیلم جعلی می سازد که فرد یا افرادی را در حال انجام یک کار در موقعیتی نشان می دهد که هرگز در واقعیت اتفاق نیفتاده است.

متاسفانه چنین فیلم های جعلی و فیک می تواند یک فرد را در حال انجام اقدامات غیراخلاقی (مستهجن) یا هر کار دیگری نشان دهد که هرگز در آن شرکت نکرده یا حتی خبر هم ندارد یا می تواند برای تغییر کلمات یا حرکات یک فرد سرشناس و معروف مورد استفاده قرار گیرد تا به نظر برسد آن فرد چیزی را گفته که هرگز به زبان نیاورده است.

جعل عمیق می تواند با ایجاد فیلم های غیراخلاقی برای افراد جامعه، ساخت اخبار جعلی و کلاهبرداری های مخرب و… استفاده شود که آسیب های غیرقابل جبرانی را برای جامعه و افراد ایجاد می کند.

باید آگاه باشیم و بدانیم که افراد سودجو می توانند یک عکس یا فیلم جعلی جهت ترویج موضوع مدنظر خود را توسط هوش مصنوعی خیلی دقیق و منظم تولید کنند که این مساله ممکن است خطرات زیادی را برای افراد به همراه داشته باشد، چراکه افراد جامعه هنوز از قدرت هوش مصنوعی آگاه نیستند و ممکن است به سادگی آن عکس یا ویدیوهای جعلی و ساختگی را باور کنند و این گونه افراد جامعه دچار آسیب های مادی و معنوی زیادی بشوند که بعضا قابل جبران نیست.

کلاهبرداری به بهانه مشاهده ابلاغیه الکترونیکی دادگستری

متاسفانه یکی از کلاهبرداری های رایج در فضای مجازی که این روزها با توجه به اطلاع رسانی های گسترده همچنان انجام می شود، کلاهبرداری به بهانه مشاهده ابلاغیه الکترونیکی است، متاسفانه مجرمان سایبری با ارسال پیامک و با جعل تارنماهایی مشابه تارنمای ثبت نام الکترونیک قوه قضاییه از کاربران فضای مجازی کلاهبرداری می کنند که این پیامک ها حاوی مطالبی مثل: مشاهده ابلاغیه، حکم جلب شما صادره شده است، علیه شما شکواییه ثبت شده، پرونده شما به دادسرا ارجاع شده و… است.

اکثر مردم با مشاهده چنین پیامی دچار استرس می شوند که کاملا امری طبیعی بوده، اما متاسفانه از سر کنجکاوی یا استرس روی لینک ارسال شده کلیک می کنند که در این مرحله هکرهای حرفه ای شما را به یک درگاه اینترنتی پرداخت وجه متصل می کنند و شما با وارد کردن اطلاعات حساب خود قربانی کلاهبرداری اینترنتی می شوید.

نکته مهم در خصوص مواجهه با پیامک های جعلی اینچنینی این است که شما باید بدانید و آگاه باشید تمامی پیامک های دریافتی از طرف قوه قضاییه با سرشماره (adliran) است و هرگز با شماره شخصی یا در فضای مجازی مثل: تلگرام، واتس اپ، ایتا و… ارسال نمی شود و پیامک های ارسالی توسط قوه قضاییه فاقد لینک الکترونیکی پرداخت وجه است و شما برای مشاهده ابلاغیه خود در سامانه ثنا هیچ پولی نباید پرداخت کنید.

فیشینگ مهم ترین کلاهبرداری سایبری در جهان

به عنوان یک پژوهشگر علم حقوق باید بگویم که فیشینگ مهم ترین و پرتکرارترین کلاهبرداری سایبری است که هر روزه در فضای مجازی و اینترنت قربانی می گیرد؛ فیشینگ در رتبه نخست جرایم رایانه ای قرار گرفته است، در جرم فیشینگ هکرهای حرفه ای به منظور فریب دادن کاربران اینترنتی و به دست آوردن اطلاعات محرمانه حساب آن ها معمولا از طریق ایمیل های جعلی، پیامک های تبلیغاتی، سایت های خرید قلابی، کمک به خیریه ها و… کاربران فضای مجازی را فریب داده و ترغیب می کنند تا اطلاعات شخصی حساب خود را در سایت هایی جعلی که توسط خود همین هکرهای سودجو طراحی شده است، وارد کنند و از این طریق اطلاعات شخصی حساب افراد را به دست می آورند و اقدام به کلاهبرداری های میلیونی می کنند، در این جرم مجرمان تلاش می کنند تا اطلاعاتی نظیر: رمز دوم کارت بانکی، شناسه کاربری، cvv2 کارت، تاریخ انقضای کارت و… را به دست آورند.

گاهی هم این مجرمان حرفه ای از طریق تلفن با افراد تماس برقرار می کنند و ضمن اینکه خود را نماینده بانک یا سازمانی معتبر یا فرد سرشناسی که شما آن را بشناسید، معرفی می کنند و از شما می خواهند جهت دریافت جایزه خود اطلاعات شخصی حساب بانکی خود مثل تاریخ انقضا یا رمز دوم یا cvv2 کارت یا آخرین موجودی حساب و… را در اختیار آن افراد قرار بدهید.

باید آگاه باشید که برای دریافت جایزه یا پاداش یا کارت به کارت کردن فقط نیاز است که شما شماره کارت یا شماره حساب بانکی خود را اعلام کنید و اگر افرادی که با شما تماس گرفته اند چیز دیگری از شما بخواهند یا شما را پای دستگاه خودپرداز ببرند بی شک باید بدانید که این کار کلاهبرداری رایانه ای است و نباید به حرف آن افراد گوش بدهید، چراکه پیروی از آن ها قطعا شما را قربانی کلاهبرداری رایانه ای می کنند.

کلاهبرداری به واسطه اجاره حساب بانکی

متاسفانه این روزها بحث اجاره حساب های بانکی توسط افراد کلاهبردار و سودجو به منظور پوشش دادن فعالیت های مجرمانه خود از جمله کلاهبرداری، فرار از پرداخت مالیات، پولشویی و… در حال افزایش است، به همین منظور باید به تمام مردم این آگاهی را داد که هرگز و هرگز فریب این افراد سودجو را نخورید و اگر فردی به شما پیشنهادی داد مبنی بر اجاره کارت یا حساب بانکی خود به او یا افراد دیگر هرگز قبول نکنید، چراکه بی شک برای شما مشکلات جبران ناپذیری به وجود می آورد.

باید به تمام هموطنان عزیز این هشدار را بدهم که مطابق قوانین موجود در کشور ما مسوولیت تمام تراکنش ها و مبادلاتی که از طریق حساب و کارت های بانکی به نام شما انجام می شود بر عهده دارنده اصلی آن کارت است و هیچ ادعایی مبنی بر اجاره دادن حساب بانکی برای مراجع قانونی، مالیاتی، انتظامی و قضایی مسموع نخواهد بود.

اگر شما کارت بانکی خود را اجاره بدهید و آن فرد اجاره کننده با حساب بانکی شما فعالیت مجرمانه ای انجام بدهد شخص شما به عنوان صاحب اصلی حساب مسوول هستید و نمی توانید به این مساله استناد کنید که بنده کارت بانکی خود را اجاره دادم و از این مساله اطلاعی نداشتم و… پس آگاه باشید و حساب بانکی خود یا کارت بانکی خود را به هیچ فردی حتی نزدیک ترین فرد به خود اجاره یا امانت ندهید، چراکه ممکن است مشکلات زیادی گریبانگیر شما بشود.

اسکیمر نمونه ای از سرقت های اینترنتی

اسکیمر نمونه بارزی از سرقت های اینترنتی است که این روزها افزایش شدیدی پیدا کرده است. در جرم اسکیمر این سارقان حرفه ای یک بخش جدیدی را به عابر بانک یا دستگاه کارتخوان خود متصل و از همین طریق اقدام به کپی برداری از اطلاعات کارت بانکی شما می کنند و با تخلیه اطلاعات حساب شما سرقت های میلیونی انجام می دهند.

به زبان ساده تر باید بگویم که اسکیمینگ یعنی کپی برداری غیرقانونی از اطلاعات کارت بانکی شما روی یک کارت بانکی دیگر که از این طریق این مجرمان خطرناک می توانند حساب بانکی شما را در زمان کوتاهی خالی کنند.

در حال حاضر اکثر مردم با استفاده از کارت های عابربانک خود اقدام به خرید از فروشگاه ها، کارت به کارت و… می کنند، افزایش این کارها در فضای حقیقی و مجازی باعث شده تا عده ای از افراد سودجو با ابداع روش های جدیدی مثل اسکیمر و فیشینگ دست به کلاهبرداری های میلیونی و غیرقابل جبران بزنند.

معمولا در اسکیمر سارقان دو روش را جهت دستیابی به اطلاعات کارت های بانکی شما استفاده می کنند، در روش اول این سارقان حرفه ای دوربینی را در کنار جایی که شما کارت خود را وارد دستگاه می کنید، قرار می دهند تا از این طریق رمز کارت شما را به دست بیاورند.

روش دوم سارقان روی کیبورد اصلی عابربانک ها، یک کیبورد دیگر نصب می کنند که این کیبورد جعلی عین کیبورد اصلی است، به طوری که این کیبورد جعلی وظیفه دارد تمامی اطلاعاتی که شما وارد می کنید را ذخیره کند و از این طریق مجرمان حساب بانکی شما را خالی می کنند.

کلاهبرداری به واسطه خریدهای اینترنتی و آنلاین

هموطنان عزیز آگاه باشید اگر به صورت اینترنتی یا آنلاین خرید کردید و محصول خریداری شده شما ارسال نشد، امکان شکایت از صفحات جعلی در فضای مجازی وجود دارد، شما می توانید با مراجعه به پلیس فتا یا دادسرای جرایم رایانه ای محل سکونت خود از اکانتی که در اینستاگرام، تلگرام، دیوار، وب سایت، ایتا و… که خرید کردید و باعث متضرر شدن شما شده است، شکایت مطرح کنید.

اما نکته مهمی که در این خصوص باید به آن توجه ویژه ای کرد، این است که متاسفانه روند رسیدگی در چنین پرونده هایی زمانبر است و به دلیل شرایط خاص گاهی اوقات امکان دارد شما نتوانید ضرری که متحمل شده اید را جبران کنید اما با این حال در هنگام مراجعه به مراجع انتظامی و قضایی تمام مدارک خود اعم از: فیش پرداختی، پیام های ارسالی، شماره تلفن آن فرد، آدرس دقیق آن صفحه، مشخصات هویتی فرد مورد نظر و… را با خود ببرید و ضمیمه پرونده کنید تا روند رسیدگی پرونده شما زودتر انجام بشود.

به یاد داشته باشید اصولا یکی از دلایل معتبر بودن فروشگاه های اینترنتی یا همان آنلاین شاپ ها دارا بودن نماد اعتماد الکترونیک یا همان ای نماد است و در صورتی که آن فروشگاه محصول را ارسال نکرد یا به هر طریق دیگری باعث متضرر شدن شما بشود شما می توانید نسبت به آن فروشگاه اینترنتی اقدامات لازم را جهت جبران خسارت خود انجام بدهید.

در کنار شکایت از فروشگاه هایی که نماد اعتماد الکترونیکی دارند شما می توانید از طریق اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی تخلف صورت گرفته از سوی فروشگاه های اینترنتی را گزارش داده و مورد پیگیری قرار بدهید. حتی می توانید گران فروشی، کم فروشی، تقلب، اخفا و امتناع از عرضه کالا، عدم صدور فاکتور و موارد مشابه که موضوع قانون تعزیرات حکومتی است و از سمت این فروشگاه های اینترنتی واقع شده را مورد پیگیری قرار بدهید.

به عنوان پژوهشگر علم حقوق توصیه ای که باید به کاربران فضای مجازی داشته باشم، این است که هرگز و هرگز فریب لایک یا تعداد فالوورهای افراد یا تعداد کامنت های صفحات فضای مجازی را نخورید، چراکه با توجه به نرم افزارهای خاصی که در حوزه فضای مجازی این روزها وجود دارد، امکان دارد صفحات جعلی از لایک یا فالوور فیک و جعلی استفاده کرده تا از این طریق اعتماد شما را به بهانه دنبال کننده زیاد جلب کنند.

ضمنا آگاه باشید با وجود هوش مصنوعی که این روزها کارهای عجیب زیادی را انجام می دهد تعداد بالای لایک یا کامنت یا فالوور یا عکس با افراد معروف و… اصلا ملاک مناسبی برای اعتماد به صفحات فضای مجازی نیست و تا زمانی که از هویت اصلی فرد در صفحه مجازی اطمینان حاصل نکرده اید اقدام به خرید اینترنتی نکنید تا قربانی کلاهبرداری رایانه ای هم نشوید.

کلاهبرداری با وعده سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال

رمزارز نوعی ارز دیجیتال است که با استفاده از فناوری بلاک چین امکان انجام انواع معاملات مالی را فراهم می کند. رمزارزها برخلاف ارزهای فیزیکی مانند دلار و پوند و ریال امنیت بالایی ندارند و از سوی دیگر توسط هیچ نهاد مرکزی و دولتی کنترل نمی شوند و کاملا غیرمتمرکز هستند که همین مساله باعث شده محل مناسبی برای افراد سودجو باشد.

افراد سودجو و کلاهبردار با سوءاستفاده از اعتبار و نام افراد شناخته شده و مطرح در فضای مجازی دست به تبلیغات گسترده ای می زنند تا سرمایه گذاری در این بازارها را در این شرایط اقتصادی سودآور نشان بدهند و شما افراد ناآگاه که اطلاعات کافی در این خصوص ندارید وارد این بازار پر ریسک شوید و به دام این افراد سودجو بیفتید.

به هموطنان عزیز پیشنهاد می کنم با توجه به وضعیت فعلی جامعه به هیچ وجه فریب تبلیغات توخالی فضای مجازی در خصوص سرمایه گذاری در بازار رمزارزها یا خرید ملک در خارج از کشور و… را نخورید و اگر قصد ورود به این بازارهای مالی و… را دارید ابتدا دانش و آگاهی لازم را از طریق گذراندن دوره های آموزشی معتبر یا افراد معتبر و رسمی در این بازارها کسب کنید و پس از اطمینان کامل اقدام به سرمایه گذاری کنید تا قربانی کلاهبرداری های اینچنینی در این اوضاع اقتصادی و معیشتی سخت نشوید.

در این یادداشت سعی کردم تا به صورت خیلی مختصر و کوتاه مهم ترین و پرتکرارترین کلاهبرداری های رایانه ای که در جامعه ما این روزها رخ می دهد را معرفی کنم تا شما با آگاهی از این روش های کلاهبرداری در دام افراد سودجو و کلاهبردار نیفتید. امیدوارم این یادداشت مفید واقع و سبب کاهش پرونده های کلاهبرداری سایبری هم شود.