ساترا چیست و چرا جلوی پخش برنامه اکنون و عادل فردوسی پور را گرفت؟

 دیجیاتو نوشت: این روزها، با رونق پخش برنامه‌ها و سریال‌ها در شبکه های مختلف نمایش خانگی، نام ساترا را زیاد می‌شویم. اما شاید تنها برخی افراد با ساترا آسنا هستند و می‌دانند چطور می‌تواند جلوی پخش سریال‌ها یا برنامه‌های دیگر را در شبکه نمایش خانگی یا برخی پلتفرم‌ه بگیرد.

ساترا مخفف سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی ایران است و یکی از نهادهای وابسته به صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است که مسئولیت تنظیم‌گریِ رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی ایران را بر عهده دارد.

رییس سازمان صدا و سیما در شهریورماه سال ۱۳۹۴ بر اساس ابلاغیه‌ای که توسط رهبری به ریاست جمهوری و رییس مرکز ملی فضای مجازی ارسال شده، سازمانی را تشکیل می‌دهد به عنوان سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی که به اختصار ساترا شناخته می‌شود. این سازمان تا یکی دو سال ابتدایی راه خود چندان نقش موثری نداشت چرا که مسئولیت IPTVها یا همان تلویزیون‌های تعاملی بر عهده معاونت مرکز فضای مجازی صدا و سیما بود و هنوز دقیقا مشخص نبود که ساترا برای چه به وجود آمده است.

با ورود به سال ۹۶ اما ورق برگشت و فعالیت ساترا بیشتر از پیش به چشم آمد. ساختمان از کار افتاده سروش سیما (متعلق به صدا و سیما) بازسازی شد و تابلویی تحت عنوان طولانی «سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» روی آن نقش بست تا مشخص شود که مقر جدید ساترا اینجاست.

ساز و کار این ساختمان ده طبقه که در جوار مترو مفتح قرار دارد به تدریج مشخص‌تر شد و در بهار سال ۹۷ بود که مجلس با تصویب لایحه‌ای؛ حیطه قدرت و اختیار این سازمان را بطور شفاف معین ساخت. طرح کمیسیون فرهنگی مجلس به این صورت بود که کلیه امور صوت و تصویر در فضای مجازی یا به بیانی بهتر را سازمان ساترا معرفی کرد و به بیانی دقیق‌تر اعلام شد که مرجع تصمیم‌گیری درباره صوت و تصویر فراگیر این نهاد خواهد بود.

با تاکید قوه قضاییه بر این موضوع، نقش ساترا بیش از همیشه پررنگ و جدی گرفته شد و در واقع اعلام شد از این پس همه رسانه‌ها زیرمجموعه صداوسیما محسوب می شوند و با مجوز و نظارت آنها باید صوت و تصویر منتشر کنند و اگر صداوسیما تشخیص دهد این محتوا مناسب نیست، باید محتوایشان را نیز حذف کنند.

این در حالی است که رسانه ها در فرآیندی سابقه‌مند تحت نظر وزارت فرهنگ و ارشاد فعالیت می کنند و اساساً انتشار صدا و تصاویر در ماده یک قانون مطبوعات مصوب ۱۳۸۸ مجلس شورای اسلامی، جزو تعریف رسانه ها آمده است

آیا ساترا قانونی است؟

از زمان تشکیل ساترا تا به امروز، حواشی زیادی درباره این نهاد مطرح شده است؛ عده‌ای بر این باور هستند که ماهیت ساترا یک منشا نامشخص دارد و ماهیت وجودی آن را زیر سوال می‌برند. ساترا این انتقادات را بی‌پاسخ نگذاشته و چندباری درباره آنها صحبت کرده اما واقعیت اینجاست که یک سری موارد تا امروز هم در هاله‌ای از ابهام باقی مانده‌اند.

جهرمی وزیر اسبق ارتباطات پا را فراتر گذاشت و به رسانه‌ها گفت که صدا و سیما به دنبال انحصار و سهم‌خواهی است: «عواقب این طرح توقف رشد تولید محتوا در شبکه ملی اطلاعات است؛ صدا و سیما می خواهد تنظیم مقررات، تصدی گری و مالکیت در حوزه صوت و تصویر را به صورت یکجا در دست بگیرد و بر اساس این رویه، قرارداد بسته، مزایده‌ای برگزار کرده و پنج پیمانکار انتخاب کرده اند.»

به تدریج مشخص شد که صدا و سیما اعتقاد دارد به دلیل آنکه پخش تلویزیونی (برادکست) براساس قانون اساسی به صورت انحصاری در اختیار این سازمان است، در فضای مجازی (برادبند) نیز باید این ظرفیت برای آنها فراهم باشد؛ همچنین مدعی اند هرگونه پخش صوتی و تصویری در فضای مجازی باید تحت مدیریت و تحت نظارت و مقررات این سازمان انجام شود. پس از آن اعلام شد که کارشناسان مرکز ملی فضای مجازی به تعریف واحدی از «صوت و تصویر فراگیر» رسیده‌اند و این تعریف اینگونه بیان شد: «صوت و تصویر فراگیر، صدا و تصویری است که «بدون شناخت مخاطب»، او را دربر بگیرد و دارای «کنداکتور پخش» و «زنده» باشد و دارای یک تعداد مخاطب خاص به بالا باشد.»

«محمد جعفر نعناکار» کارشناس حقوق فناوری نیز به دست‌نوشته‌ای از رهبری اشاره می‌کند که پایه‌گذار ایجاد ساترا بوده است: «با استناد به یک نامه یا استفتا مربوط به ۱۳۹۴ که در آن ذکر شده کنترل صوت و تصویر فراگیر باید در دست صدا و سیما باشد، ساترا به وجود آمده است. مشکل اینجاست که اصلا صوت و تصویر فراگیر تا به امروز یک تعریف جامع و دقیق و قانونی پیدا نکرده که کنترل و مدیریت آن به دست صدا و سیما باشد!»

داستان توقیف برنامه اکنون توسط ساترا چیست؟

در توضیحات ساترا در پی توقف ماجرای برنامه «اکنون» آمده است:

"با توجه به انتشار نامه سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی در خصوص برنامه اکنون از سوی مدیر سکوی فیلیمو، به اطلاع میرساند رعایت حقوق مالکیت معنوی یکی از الزامات تنظیم‌گری است که برای همه تولید کنندگان و فعالان صنعت صوت وتصویر فراگیر محترم شمرده می‌شود و مورد مطالبه همه سکوها و تولید کنندگان محتوا است.

برنامه «کتاب باز» از برنامه های با سابقه در سازمان صداوسیما است و با توجه به مکاتبه شبکه نسیم در خصوص لزوم رعایت حقوق مالکیت این برنامه، عدم تشابه مستقیم برنامه «اکنون»  و لزوم استقلال این برنامه جزو مصوبات ابلاغ شده به سکوی فیلیمو است.

متاسفانه سکوی فیلیمو نه تنها در خصوص برنامه اکنون حقوق مالکیت سازمان صدا و سیما را بر خلاف مصوبات شورای صدور مجوز برنامه ها و سریالهای شبکه نمایش خانگی و همچنین بر خلاف تعهدات قبلی خود به شورای صدور مجوز نقض کرده است، بلکه در سال جاری در تخلف آشکار دیگری با عدم رعایت موارد اصلاحی محتوایی مجموعه «جوکر» و عدم رعایت حقوق معنوی مخاطب، نشان داده است که متأسفانه قائل به رعایت حقوق معنوی مخاطب و سکوهای دیگر و عوامل تولید کننده نیز نیست.  

امیدواریم در آینده ای نزدیک مردم عزیز کشور و سکوهای فعال قانونمدار، شاهد زیست بومی با رقابت عادلانه و محتوای سالم و قانونمند باشند. "

به گزارش ایسنا، دستور توقیف برنامه «اکنون» با اجرای سروش صحت بعد از انتشار اولین قسمت در شبکه نمایش خانگی، صادر شد. این برنامه به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محمدرضا رضائیان و با حضور علیرضا قربانی به عنوان اولین مهمان، انتشار خود را سه شنبه صبح در شبکه نمایش خانگی آغاز کرد و همچنان در پلتفرم پخش کننده قابل مشاهده است.

سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) در نامه‌ای خطاب به مدیرعامل پلتفرم پخش‌کننده، دستور «غیرقابل انتشار» بودن برنامه تا تعیین تکلیف را ابلاغ کرده است.  

در متن این نامه که توسط شکوری مقدم در فضای مجازی منتشر شده است، دلایل توقیف برنامه «اکنون» اشاره مجری (سروش صحت) و مهمان (علیرضا قربانی) برنامه و همچنین اشاره در بخش‌های جنبی صحبت‌های محیا ساعدی و همچنین احسان عبدی‌پور (که در نسخه ارسالی به ساترا این بخش‌ها وجود نداشت) به برنامه «کتاب باز»، عنوان و تاکید شده است که مالکیت معنوی این برنامه متعلق به صداوسیماست.

همچنین نامه ساترا به تاریخ ششم آذر ماه، این نکته را یادآوری کرده است که پلتفرم پخش‌کننده برنامه تعهد داده است که اشاره مستقیم و غیرمستقیم به برنامه «کتاب باز» نداشته باشد.

داستان توقیف گزارش عادل فردوسی پور توسط ساترا چیست؟

ایسنا نوشت: محمدجواد شکوری - مدیرعامل صبا ایده- با انتشار مطلبی جدید در توییتر از دستور ساترا درخصوص ممنوعیت پخش گزارش‌های عادل فردوسی‌پور در آپارات اسپورت خبر داده است. 

فردوسی‌پور مدتی است که پس از حدود پنج سال و هشت ماه دوری از گزارشگری، بار دیگر با گزارش مسابقات لیگ قهرمانان اروپا در فضای مجازی، به این عرصه بازگشته بود.

ساترا علت این برخورد را با یادآوری بند 4 ماده واحده «تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوت و تصویر فراگیر»، که تولید و پخش «زنده» برنامه‌ها و نیز صدور مجوز و نظارت بر «پخش زنده» در فضای مجازی در اختیار سازمان صداوسیما است، توضیح داده است. 

روز گذشته نیز خبر ممنوعیت انتشار برنامه سروش صحت از پلتفرم فیلیمو، با انتشار نامه‌ سوی ساترا به صبا ایده رسانه‌ای شد که علت این امر تاکید بر اصل مالکیت معنوی برنامه «کتاب باز» و ذکر نام این برنامه از سوی مهمانان در مجموعه جدید «اکنون» عنوان شده بود.