«تو خیلی حساسی!»؛ خطرناک‌ترین جمله در روابط! با گسلایتینگ آشنا شوید + روش های مقابله با گَس‌لایتینگ
«تو دیوانه‌ای، تو اشتباه می‌کنی!» اگر این جملات را می‌شنوید، در دام یک بازی ذهنی خطرناک افتاده‌اید!
به گزارش اینتیتر، تا به حال برایتان پیش آمده که در یک رابطه، دوست، همکار یا حتی یکی از اعضای خانواده، شما را به شک انداخته و وادار به پرسیدن این سوال از خودتان کرده باشد که: «یعنی واقعاً من دیوانه‌ام؟» یا «نکند من بیش از حد حساس هستم؟»
اگر جوابتان بله است، ممکن است قربانی پدیده خطرناکی به نام گَس‌لایتینگ (Gaslighting) شده باشید. گسلایتینگ یک نوع دستکاری روانی پنهان است که در آن، فرد آزارگر با تحریف واقعیت، دروغ‌گویی و کم‌اهمیت جلوه دادن احساسات شما، کاری می‌کند که به عقل، حافظه و قضاوت خودتان شک کنید.
گَس‌لایتینگ چیست؟
گسلایتینگ در واقع یک بازی ذهنی یک‌طرفه است. اسم این پدیده از یک فیلم قدیمی گرفته شده که در آن یک مرد برای دیوانه نشان دادن همسرش، نور چراغ گاز خانه را کم و زیاد می‌کرد، اما هر بار که همسرش به او اعتراض می‌کرد، با قاطعیت انکار می‌کرد که نور تغییر کرده است. به این ترتیب، همسرش به مرور به عقل خود شک کرد.
این رفتار در روابط ناسالم، چه عاشقانه، چه دوستانه و چه کاری، بسیار رایج است. فرد گس‌لایت‌کننده با جملاتی مثل «تو داری زیادی بزرگش می‌کنی» یا «چیزی که تو می‌گی هیچ‌وقت اتفاق نیفتاده» به آرامی شما را در معرض شک و تردید قرار می‌دهد.
۸ نشانه که نشان می‌دهد قربانی گَس‌لایتینگ شده‌اید:
گسلایتینگ به تدریج اعتمادبه‌نفس شما را نابود می‌کند. اگر بعد از صحبت با فردی، این حس‌ها به سراغتان می‌آیند، هوشیار باشید:
-
شک به حافظه و قضاوت‌های خود: مدام از خود می‌پرسید: «نکند من واقعاً اشتباه می‌کنم؟»
-
احساس گیجی و سردرگمی: بعد از هر گفت‌وگو با او، احساس می‌کنید همه چیز مبهم و نامشخص است.
-
عذرخواهی مداوم: برای چیزهایی که تقصیر شما نیست، دائم عذرخواهی می‌کنید.
-
افزایش اضطراب و افسردگی: به مرور زمان، سلامت روان شما آسیب می‌بیند.
-
بی‌اعتمادی به خود: در تصمیم‌گیری‌ها مردد می‌شوید و برای هر کاری به تأیید فرد مقابل نیاز دارید.
-
احساس تنهایی: حس می‌کنید هیچ‌کس شما را درک نمی‌کند و باورهایتان را به تمسخر می‌گیرند.
-
دفاع دائمی از خود: در هر گفت‌وگویی، مجبورید از خود و افکارتان دفاع کنید.
-
از دست دادن عزت نفس: به تدریج ارزش و توانایی‌های خود را فراموش می‌کنید.
۵ تکنیک رایج در گَس‌لایتینگ که باید بشناسید:
-
دروغ‌های مکرر: دروغ برای آن‌ها یک استراتژی همیشگی است. آن‌ها حتی با وجود شواهد واضح، دروغ می‌گویند و شما را «خیال‌باف» یا «دیوانه» خطاب می‌کنند.
-
بی‌اعتبار کردن شما: فرد گس‌لایت‌کننده پشت سر شما، نزد دیگران می‌گوید که شما «نابالغ» یا «بی‌ثبات» هستید. او به شما القا می‌کند که «همه می‌گن تو مشکل داری»، در حالی که هیچ‌کس چنین چیزی نگفته است.
-
تغییر مسیر گفت‌وگو: وقتی او را به چالش می‌کشید، بحث را به سمت دیگری می‌برد و با یک سوال بی‌ربط، شما را گیج می‌کند. در این بازی، شما مجبور به دفاع از خود می‌شوید، در حالی که او از مسئولیت فرار کرده است.
-
کم‌اهمیت جلوه دادن احساساتتان: با جملاتی مثل «آرام باش، داری بیش از حد واکنش نشون می‌دی»، احساسات شما را مسخره می‌کند. او با این کار، به شما القا می‌کند که حس‌هایتان بی‌اهمیت و اشتباه هستند.
-
سلاح کلمات محبت‌آمیز: بعد از یک رفتار آزاردهنده، با جملاتی مثل «تو می‌دونی که چقدر دوستت دارم» سعی در فرار از مسئولیت دارد. این جملات ظاهری فریبنده دارند، اما پشت آن‌ها هیچ پشیمانی واقعی وجود ندارد.
چگونه در برابر گَس‌لایتینگ از خودمان دفاع کنیم؟
مهم‌ترین قدم، شناخت و پذیرش این رفتار است. اگر نشانه‌های بالا را در روابطتان دیدید، این چند روش به شما کمک می‌کند:
-
فاصله بگیرید: اگر امکانش هست، به تدریج ارتباط خود را با فرد گس‌لایت‌کننده کم کنید. در روابط سمی، گاهی بهترین راه، حذف کامل آن‌هاست.
-
واکنش‌های احساسی خود را کنترل کنید: آن‌ها به دنبال دیدن عصبانیت یا ناراحتی شما هستند. خونسرد و آرام بمانید.
-
واقعیت را ثبت کنید: برای مقابله با تحریف واقعیت، وقایع مهم را در یک دفترچه یادداشت کنید. این کار به شما کمک می‌کند به حافظه خود اعتماد کنید.
-
با یک فرد معتمد صحبت کنید: درباره اتفاقات با یک دوست، عضو خانواده یا روانشناس صحبت کنید. این کار به شما کمک می‌کند از تنهایی و گیجی دربیایید.
-
کمک حرفه‌ای بگیرید: اگر مدت‌هاست درگیر چنین رابطه‌ای هستید، از یک روان‌درمانگر کمک بگیرید. درمانگر به شما کمک می‌کند اعتمادبه‌نفس از دست رفته‌تان را بازیابی کرده و برای یک زندگی سالم تصمیم‌گیری کنید.
به یاد داشته باشید، شما لایق رابطه‌ای هستید که در آن، احساسات و افکارتان ارزشمند شمرده شوند. برای آگاهی‌بخشی به دیگران، این مطلب را به اشتراک بگذارید.
