رازهای رهبری: چرا همه ما می‌توانیم رهبر شویم

به گزارش اینتیتر به نقل از سایکولوژی تودی، بسیاری از مردم فکر می‌کنند برای نقش‌های رهبری ساخته نشده‌اند، اما علم شخصیت خلاف این را می‌گوید. چرا رهبری یک نوع خاص از شخصیت نیست و چطور می‌توان خصوصیات رهبری را در خود پرورش داد؟

نکات کلیدی:

• رهبری محدود به یک پروفایل شخصیتی خاص نیست.

• ویژگی‌های پنج‌گانه شخصیت (Big Five) مسیرهای متنوعی برای رهبری مؤثر ارائه می‌دهند.

• شخصیت ثابت نیست؛ خصوصیات رهبری را می‌توان آگاهانه در خود ایجاد کرد.

یک مراجع درمانی یک بار به من گفت که برای موقعیت معاونت در شرکتش تردید دارد اقدام کند. دلیلش این بود: «من ISTJ هستم. مناسب رهبری نیستم!»

او تست شخصیتی HR را انجام داده بود و نتیجه این بود که انسان منظم، جزئی‌‌نگر و محتاطی است. گزارش تست تاکید داشت که برای کارهایی با تمرکز و استقلال مناسب‌تر است. او این را اینگونه برداشت که برای مدیریت تیم یا طراحی استراتژی مناسب نیست.

این مدل نگاه رایج است؛ ما تصور می‌کنیم بعضی‌ها «ذات رهبری» دارند و بعضی‌ها ندارند. رهبر را کسی با اعتماد به‌نفس، قاطعیت و کاریزما می‌دانیم.
اما این مدل دو حقیقت مهم را نادیده می‌گیرد:

1. بیش از یک مسیر شخصیتی برای تبدیل شدن به یک رهبر موفق وجود دارد.

2. شخصیت ثابت نیست و هرکس می‌تواند ویژگی‌های لازم برای موفقیت در نقش دلخواهش را پرورش دهد.

به مراجع من برمی‌گردیم؛ او در کارش احساس سکون داشت و به دنبال مسئولیت جدید و افزایش حقوق بود.
اول، سعی کردیم ویژگی‌های فعلی‌اش را به عنوان نقاط قوت بازتعریف کنیم. ساکت بودن یعنی در تصمیم‌گیری نظر دیگران را به‌خوبی لحاظ می‌کند. ترجیحش به دور بودن از spotlight یعنی موفقیت‌های تیمش را برجسته می‌کند.

سپس، پراکتیس‌هایی برای تقویت رفتارهایی که در نقش معاونت مفید بود انجام دادیم. علم شخصیت می‌گوید که صفات طی عمر تغییر می‌کنند و می‌توان با اقدامات ارادی این روند را تسریع کرد. مثلا او باید در جلسات برای تصمیم‌گیری نهایی assertive‌تر شود.

نوع رهبری چیست؟

اغلب تست‌های HR افراد را در قالب «نوع» شخصیت قرار می‌دهند، اما تست‌های پرطرفدار مثل Myers-Briggs و انیاگرام پشتوانه علمی قوی ندارند. روان‌شناسان بیشتر بر تست‌هایی با پنج عامل اصلی تمرکز دارند: انعطاف‌پذیری (openness)، مسئولیت‌پذیری (conscientiousness)، برون‌گرایی (extraversion)، توافق‌پذیری (agreeableness) و ثبات هیجانی (emotional stability).

هر انسان سطوح متفاوتی از هر ویژگی دارد که کنار هم شخصیت او را شکل می‌دهد. تصویری از رهبر صرفا فرد پرانرژی و کاریزماتیک نیست؛ رهبری متنوع است.

برون‌گراها در بسیاری نقش‌های رهبری موفقند؛ بااین‌حال رهبران آرام و اندیشمند نیز فوق‌العاده‌اند– آن‌هایی که دیگران را واقعا می‌شنوند.

همچنین مسئولیت‌پذیری اگر متعادل باشد، فرد ساختار را با انعطاف تلفیق می‌کند. توافق‌پذیری نیز مسیرهای مختلفی دارد– افراد با همدلی و همکاری وفاداری ایجاد می‌کنند یا با قاطعیت تصمیم‌های سخت می‌گیرند.

رهبران نوآور با انعطاف‌پذیری بالا استراتژی‌های جدید خلق می‌کنند، در حالی که افراد سنتی‌تر ایده‌ها را عملیاتی می‌کنند. حتی حساسیت هیجانی (نوروتیسیسم) که ضعف شمرده می‌شود، می‌تواند نقطه قوت رهبری باشد؛ چون این افراد زود نشانه‌های فرسودگی یا تنش در تیم را تشخیص می‌دهند، و رهبران آرام در لحظات پراسترس ثبات می‌آورند.

نتیجه: یک «شخصیت رهبری» واحد وجود ندارد؛ مسیرهای زیادی وجود دارد.

رهبری ذاتی نیست؛ صفات رهبری را می‌توان ساخت

مهم‌تر از این نکته، این است که شخصیت شما ثابت نیست. بر خلاف تصور رایج، ویژگی‌های شخصیتی در بزرگسالی تثبیت نمی‌شوند و می‌توان این صفات را با تمرین آگاهانه تغییر داد.

ویژگی‌های پنج‌گانه در واقع الگوهای ذهنی و رفتاری شما هستند، و تغییر شخصیت یعنی تغییر باورهای بازدارنده و اقدام شبیه فردی که می‌خواهید باشید.

مثلا اگر در جلسه فکری را که معمولا نمی‌گفتید به اشتراک بگذارید، یک قدم به سمت تغییر صفت برداشته‌اید. اگر این رفتارها را تکرار کنید، به مرور بخش واقعی شخصیت شما می‌شوند.

این همان کاری است که با مراجع خود کردم. صفات موردنیاز موفقیتش را مشخص کردیم و آن‌ها را به رفتارهای قابل انجام تقسیم کردیم: حرف زدن در هر جلسه، تمرین تصمیم‌گیری شفاف و استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی قبل از جلسات حساس.
با تکرار، او خودش را رهبر دید و این رفتارها بخشی از سبک رهبری‌اش شد.

رهبر شدن، اتفاقی نیست

ماده رهبری چیزی نیست که ذاتی باشد؛ مجموعه‌ای از صفات است که با تمرین و تداوم به وجود می‌آید. تمایل به پویایی و خروج از منطقه امن، شرط اصلی رشد رهبری است.

اگر می‌خواهید بدانید کدام صفات به‌طور طبیعی از رهبری شما حمایت می‌کنند و کدام‌ را می‌توانید رشد دهید، ابزار Personality Compass Roadmap می‌تواند کمک‌کننده باشد.

نویسنده: شانون ساور-زاوالا