ویژگی های یک ازدواج مناسب کدامند؟
یک فرد چه زمانی برای ازدواج آمادگی دارد؟ آیا راهی برای رسیدن به شناخت طرف مقابل در زمان قبل از ازدواج وجود دارد؟ ویژگی های یک ازدواج مناسب کدامند؟ میزان اثرگذاری نقش خانواده ها در ازدواج افراد چقدر است؟ و همه ی آنچه که بهتر است درباره ازدواج بدانید را می توانید در این مطلب مطالعه کنید.
اینتیتر – سحر سادات زمانی؛ ازدواج مقوله ای است که از دور بسیار جذاب و شفاف به نظر می رسد اما زمانی که به آن نزدیک میشویم تازه می توانیم به جنبه های پر رمز و راز آن پی ببریم؛ جنبه هایی که از مجموعه ی پارادوکسها به وجود آمده اند. پارادوکس هایی از جنس عشق و نفرت، آشنایی و غریبگی. واقعیت اینجاست که ازدواج ظاهری آسان و باطنی سخت را در خود جای داده است.
بیشتر بخوانید:
- همه چیز درباره ی ازدواج های نامتعادل
- چرا گرفتاریِ رابطه را بر آزادیِ تنهایی ترجیح می‌دهیم؟
- چرا مثل والدین خود می اندیشیم؟
ازدواج سرزمینی است که هر فردی در آن قدم گذاشته، با تجربیات و ادراک متفاوتی رو به رو شده است. در واقع این سرزمین پیچیدگی ها و چالش های خاص خودش را دارد و ورود به آن هم نیازمند فاکتورهایی است تا بتوان با این چالش ها مواجه شد و به حل و فصل آنها پرداخت. حال در این رابطه با دکتر محمد رفیعی، روانشناس و رواندرمانگر به گفتگو نشستیم تا برایمان بگوید که ویژگی های یک ازدواج مناسب کدامند؟ در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانیم.
یک فرد چه زمانی برای ازدواج آمادگی دارد؟
در این رابطه می توان گفت که وقتی فرد به سن تثبیت و یا به اصطلاح “فیکسیشن” دست پیدا می کند، زمان ازدواج او نیز فرا می رسد.
سن تثبیت در چه زمانی اتفاق می افتد؟ به عنوان مثال مشاهده کرده اید که وقتی از کودکی سوال می کنیم که در دوران بزرگسالی می خواهد چه کاره شود؟ در سنین مختلف جواب های متفاوتی را به این سوال می دهد. مثلا در یک سنی می گوید، می خواهم خلبان شوم و در سن دیگری می گوید، می خواهم پلیس شوم. همانطور که میبینیم نگاه این کودک نسبت به شغل هنوز تثبیت نشده است و نظرش همواره در حال تغییر است.
نظرات افراد در خصوص ازدواج نیز به همین شکل است. اگر کمی با دقت نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که انسان ها از یک سنی درباره ازدواج شروع به تصویرسازی میکنند. به عنوان مثال زمانی که فیلم می بینند هم تحت تاثیر قرار می گیرند و براساس شخصیت های داستانی آن فیلم، ذهنیتی را در مورد همسر آینده شان برای خود به وجود می آورند. این تصویر سازی ها در هر دوره از زندگی به شکلهای گوناگون صورت می گیرد. در واقع این تصورات، آرزوهای افراد در خصوص ازدواج و انتخاب شخص مورد علاقه شان است. تمام این فرآیند قبل از سن تثبیت رخ می دهد و با مقداری خیالپردازی همراه است. اما زمانی که افراد به سن تثبیت می رسند، تصوراتشان از ازدواج را بر مبنای واقعیت پایه گذاری میکنند.
افراد در کدام بازه سنی به تثبیت می رسند؟
قاعده کلی در خصوص سن تثبیت بیان می کند که دختر در سن ۱۹ تا ۲۱ سالگی و پسر در ۲۱ تا ۲۵ سالگی به تثبیت می رسد. البته لازم به ذکر است که همه ی افراد در این قاعده کلی نمی گنجند و این سن در فرهنگ ها و حتی در افراد مختلف، متفاوت است. در واقع پاسخ به این سوال که فرد به سن تثبیت رسیده است یا نه ؟ یکی از مهم ترین کارهایی است که ما در مشاوره ازدواج انجام می دهیم.
سن تثبیت چه ویژگی هایی دارد؟
در سن تثبیت نگاه فرد واقع بینانه تر می شود و نسبت به محرک ها، واکنش هیجانی بیش از حد ندارد. همچنین فرد درگیر عوامل بیرونی نیست و مسئولیت تصمیماتش را به عهده می گیرد. در واقع زمانی که دختر و پسر به این سن دست پیدا می کنند، می توانیم نسبت رویکردها و علایق آنها، مطمئن باشیم و به نظرات آنها استناد کنیم.
یکی از نکات مهم در موضوع تثبیت، تجارب قبلی افراد است. این تجارب به آنها کمک می کند تا به مرحله تثبیت برسند. تجربیات نشان داده که افراد هر چقدر بیشتر با جنس مخالف در ارتباط بوده باشند، از تثبیت پایدارتری برخوردار خواهند بود.
پر رنگ تر شدن جنبه ها منطقی فرد از دیگر نشانه های دستیابی به تثبیت است. اما لازم است در این خصوص بیان کنیم که منطق باید تا حدی فعال باشد که بتواند احساسات فرد را مدیریت کند و به دنبال پر کردن جای احساسات نباشد. به هر حال بخش مهمی از ازدواج، احساسات است و ازدواجی که تنها بر اساس منطق صورت می گیرد، محکوم به شکست است.
با توجه به ویژگی های که مطرح شد آیا همه می توانند ازدواج کنند؟
بله همه می توانند ازدواج کنند اما کیفیت های متفاوتی از زندگی مشترک را تجربه می کنند. اگر بخواهیم ازدواج ها را بر اساس کیفیت بررسی کنیم، در این صورت خیلی از آنها اساسا نباید اتفاق می افتادند. ولی نمیشوند گفت که کسی نمی تواند و یا نباید ازدواج کند. زیرا افراد ازدواج می کنند. همانند این که انسان ها رانندگی میکنند. حال یکی با گواهینامه رانندگی می کند و یکی گواهینامه ندارد و رانندگی می کند. ما تنها می توانیم پیش بینی بکنیم که سرانجام آن ازدواج چگونه است.
به عنوان مثال در جلسات مشاوره بر اساس استانداردها و مولفه های علمی به افراد می گوییم که آیا می توانند لحظات خوشی را باهم داشته باشند یا خیر. در واقع از زمان حال مشخص می شود که این ازدواج چیزی به نام لحظه خوش دارد یا نه. در این نقطه ما فقط اطلاعات می دهیم و تصمیم گیری و تشخیص این که آن افراد ازدواج کنند، به عهده خودشان است.
شناخت قبل از ازدواج چگونه حاصل می شود؟
در این خصوص باید بیان کنیم که ازدواج یک موقعیت کاملا پارادوکسیکال است. به هر قسمت از این پدیده دست بزنید با تناقض روبرو خواهید شد. افراد در مرحله قبل از ازدواج، این پارادوکس ها را تشخیص نمی دهند.
چه زمانی تشخیص می دهند؟ زمانی که از مرحله ی آشنایی عبور می کنند و وارد دوران بعد ازدواج می شوند. حال یکی از این پارادوکس ها، مبحث شناخت است. ما باورمان بر این است که شناخت قبل از ازدواج توسط خود افراد صورت نمیگیرد و آنها تنها به برداشتی از ویژگی های طرف مقابل دست پیدا می کنند. در واقع افراد اسم برداشت خودشان را شناخت می گذارند.
با بیان مثالی میتوان بهتر مفهوم “برداشت” را درک کرد. به عنوان مثال شما از دو فرد درباره شخصی به نام علی سوال می کنید که او چه جور آدمی است؟ نفر اول می گوید علی آدم مهربان و دست و دلبازی است. اما دیگری بیان میکند علی آدم عصبی و خسیسی است. حال ممکن است از خودمان بپرسیم کدام حرف در مورد علی درست است. در اینجا دو نکته مطرح است؛ نکته اول اینکه آن افراد برداشت خودشان را از علی بیان کردند و نکته دوم این است که علی در ارتباط با یکی از آنها مهربان و دست دلباز بوده و در ارتباط با دیگری خسیس و بدجنس است.
همانطور که مشاهده میکنید که ما با دوستان مختلفمان به صورت متفاوت رفتار می کنیم. ممکن است با یکی از دوستانمان خیلی دست و دلباز باشیم ولی با دوست دیگری خسیس. در واقع ما با این تعاملات است که معنا پیدا می کنیم. صفت های ما در تعامل معنا پیدا می کنند و در تنهایی فرد اصلا وجود ندارند. تعامل است که از انسان، انسان می سازد و صفت های ما وابسته به ارتباطات هستند.
آیا کمک گرفتن از اطرافیان می تواند در بحث شناخت قبل از ازدواج موثر باشد؟
نکته مهم در خصوص سوال مطرح شده این است که چون افراد ابزار درستی برای شناخت ندارند، نمی توانند همدیگر را بشناسند. نه تنها خودشان ابزاری ندارند بلکه اطرافیانشان نیز از آن بی بهره هستند. در بسیاری از مواقع زمانی که فردی می خواهد ازدواج کند، از اقوام و خانواده اش در زمینه شناخت کمک میگیرد. اما متاسفانه آنها هیچ کار مفیدی نمی توانند برای آن فرد انجام دهند، زیرا تنها یک سری کارهای تکراری را پیشنهاد میکنند که عملا فایده ای هم ندارد. به عنوان مثال بیرون رفتن و با هم حرف زدن، انجام تحقیقات محلی؛ این کارها هیچ کدام اطلاعات ارزشمندی را به افراد نمی دهد.
دوران طولانی آشنایی قبل از ازدواج، کمکی به شناخت می کند؟
زمانی که دوران آشنایی طولانی می شود، تازه یک توهم شناخت به این مسئله اضافه می شود. اینجاست که پارادوکس جدید اتفاق می افتد. در این خصوص دو طرف می گویند ما چهار و پنج سال است که همدیگر را میشناسیم اما در واقع شناخت چندانی نیز بین این دو وجود ندارد.
چرا؟ به این دلیل که روابطی که در فضای قبل از ازدواج وجود دارند، هیچ ارتباطی با روابط بعد از ازدواج ندارد. زیرا مولفه های رابطه قبل و بعد از ازدواج با یکدیگر متفاوت است. کل سیستم در فضای بعد از ازدواج تغییر می کند. در واقع عشق در روابط قبل از ازدواج ماهیت علی دارد. مثلا دوست داشتن خودش علت است و در این فضا آسیب پذیر نیست. در فضای قبل از ازدواج عشق تسهیل گر است یعنی از دید دو طرف، همه چیز شدنی است.
اما در فضای بعد از ازدواج، عشق از ماهیت علی به ماهیت معلول تغییر پیدا می کند. عشق در این فضا به هزار چیز وابسته می شود. عشق بعد از ازدواج را می شود به گویی چند پایه تشبیه کرد که هر کدام از این پایه ها را بکشید این گوی می افتد. در صورتی که در فضای قبل از ازدواج عشق معلق است و به هیچ چیزی وابسته نیست.
روانشناسان تکاملی باورشان بر این است که عشق علی برای هدف تولید مثل به کار میرود. این روانشناسان می گویند ازدواج برای همین امر صورت می گیرد و از نظر آنها عشق علی سازوکار طبیعت است که فرد را به سمت ازدواج سوق دهد. کمیت از نظر این روانشناسان اهمیت دارد و چیزی به نام کیفیت وجود ندارد. این کورتکس مغز انسان است که کیفیت را درست می کند. بنابراین این نوع شناختی که مطرح شد براساس این نظریات امکان پذیر نیست.
با توجه به موارد مطرح شده، آیا به چالش کشیدن و آزمایش کردن افراد قبل از ازدواج راه درستی برای شناخت فرد است؟
آزمایشاتی که توسط خود افراد صورت می گیرد، بسیار غیر هوشمندانه و غیر اصولی هستند. به عنوان مثال دختر برای اینکه از قابل اعتماد بودن پسر مطمئن شود او را از طریق دوستش امتحان می کند و به گونه ای پسر را در معرض جرم قرار میدهد. این روش ها بسیار غلط و آسیب زننده هستند. بهتر است برای شناخت از روش های دقیق تر و علمی تر استفاده کرد.
در مشاوره ازدواج ما بر اساس مصاحبات بالینی و تست روانشناختی به دنبال اندازه گیری هستیم. می خواهیم به یک سوال مهم جواب دهیم که اگر این دو فرد ازدواج کنند در آینده رضایتی در زندگیشان به وجود می آید یا نه. در واقع این افراد اگر ازدواج کنند، پس از گذشت چند سال از زندگیشان آیا باز هم یکدیگر را انتخاب میکنند؟ اگر جوابشان بله باشد یعنی راضی هستند. باور ما بر این است که براساس مولفه های شخصیتی، تعاملی و سازوکارهای حل مساله می توان میزان رضایت افراد را در بعد از ازدواج پیش بینی کرد.
چگونه می توان رضایت افراد را از ازدواجشان پیش بینی کرد؟
مغز ما یک ویژگی دارد به نام پردازش اطلاعات. این پردازش اطلاعات علاوه بر شناخت، احساسات افراد را نیز شامل میشود. در صورتی که افراد پردازش اطلاعت نزدیکتری بهم داشته باشند، زندگی بهتری را با هم تجربه خواهند کرد.
به عنوان مثال فرض کنید دو فرد با یکدیگر برای مسافرت به شمال می روند. یکی از آنها لذت سفر را در آن میبیند که وسط جنگل چادر بزند و چند روزی را در آنجا سپری کند و دیگری تمایل دارد که به هتل برود و همه چیز را حاضر و آماده دریافت کند. همانطور که مشاهده میکنیم، تفاوت مهمی در پردازش اطلاعات این دو فرد وجود دارد. دقت کنید که هیچکدام از این دیدگاه بد نیستند و تنها دو سبک متفاوت هستند. مهم این است که این دو فرد نمی توانند با هم سفر بروند. در ازدواج نیز دقیقا به همین شکل است بهتر است افراد با پردازش اطلاعات نزدیک بهم باشند، تا چالش های کمتری را تجربه کنند.
خانواده در ازدواج چه نقشی دارد؟
در اکثر مواقع نقش خانواده در ازدواج افراد موثر است. خوب است تا خانواده های افرادی که با یکدیگر ازدواج می کنند با آنها همراه باشند. زیرا گرمی رابطه آنها در آینده می تواند به این موضوع نیز وابسته باشد.
اما خانواده در خصوص ازدواج فرزندان باید هوشمندانه عمل کند و از سازوکار درستی برخوردار باشد. خیلی از مواقع بوده که خانواده ها به دلیل فقدان سازوکار درست، فاجعه آفرین بوده اند. بهتر است اول از هر چیزی خانواده در این زمینه آموزش ببیند. آموزش اینکه نمیتوانند به جای فرزندشان فکر و تصمیم گیری کنند. در واقع یاد بگیرند که حداکثر کاری که می توانند انجام دهند اطلاعات دادن است و تصمیم گیری به عهده فرزندان است.
اما اگر خانواده به این شکل عمل نکرد و رفتارهای آسیب زایی را نشان داد، در اینجا ما به دختر و پسر آموزش می دهیم که چگونه با خانواده رفتار کنند تا از آسیب های احتمالی جلوگیری کنند.
به عنوان سوال آخر، ویژگی های یک ازدواج مناسب کدامند؟
در خصوص سوال ویژگی های یک ازدواج مناسب کدامند؟ باید بگویم که از نظر بنده یک قاعده کلی در خصوص ازدواج وجود دارد که ممکن بسیاری آن را قبول نداشته باشند؛ در این قاعده ازدواج یا خوب است یا بد چیزی میان این دو وجود ندارد. مثلا شما کفشی را خریداری کرده اید و پوشیده اید، حال می گویید این کفش خوب است ولی پای من را می زند. واقعیت این است که این کفش خوب نیست و خوبی آن معنایی ندارد.
ازدواج یک سیستم است. ازدواج خوب ازدواجی است که در آن انرژی صرف نشود. زیرا سیستمی که در آن انرژی زیاد صرف شود، ناپایدار است و میتوان شکست آن را پیش بینی کرد.
یک تئوری در ازدواج وجود دارد به اسم کنار آمدن. این کنار آمدن یعنی صرف انرژی. این صرف انرژی به جایی می رسد که دیگر توان ادامه دادن آن رابطه را از دو طرف می گیرد. واکنش افراد بعد از این اتفاق متفاوت است. یکی سرد میشود و در تنهایی خود زندگی میکند. دیگری ممکن است خیانت کند و یکی مرتب دعوا راه میاندازد.
در ازدواج نامناسب این انرژی ها صرف تغییر و کنترل طرف مقابل می شود. در این نوع ازدواج افراد همدیگر را بخاطر اینکه مثل هم فکر نمی کنند محکوم می کنند و این موضوع باعث ایجاد اصطکاک در روابط زوجی می شود.
اما در ازدواج مناسب، تسهیلگری وجود دارد. در این ازدواج افراد یاد گرفته اند که همانی باشند که هستند و همچنین طرف مقابل را همانگونه که هست، بپذیرید. در ازدواج مناسب زمانی برای تغییر طرف مقابل صرف نمی شود و طرفین از تفاوت هایی که با یکدیگر دارند آگاه هستند و آنها را پذیرفتند.
در آخر نیز لازم است این نکته را ذکر کنیم که آموزش نقش بسیار مهمی در تجربه و داشتن یک ازدواج مناسب دارد. زوجین می توانند با دریافت آموزش های اصولی، ازدواج بهتری را تجربه کنند و در کنار یکدیگر به حل چالش های زندگیشان بپردازند.
در این گفتگوی تفصیلی به سوال مهم ویژگی های یک ازدواج مناسب کدامند؟ پاسخ دادیم و به مباحث مهمی در این خصوص مانند زمان ازدواج، راه های شناخت قبل از ازدواج، نقش خانواده ها و … پرداختیم. از اینکه ما را تا اینجا همراهی کردید سپاسگزاریم.
