فروش سهام عدالت کی آزاد می‌شود؟ ۳ شرط شورای بورس فاش شد!

به گزارش اینتیتر، پس از آزادسازی محدود سهام عدالت در سال ۱۳۹۹، که با فروش تدریجی ۳۰ درصدی در خرداد و تیرماه همراه بود، بازار بورس با صف‌های فروش سنگین و ریزش شدید شاخص کل مواجه شد. این اتفاق، شورای عالی بورس را وادار به توقف معاملات گسترده کرد و از آن زمان، حدود ۴۹ میلیون سهامدار در انتظار بازگشت امکان فروش هستند. اخیراً، سازمان بورس اعلام کرده که آزادسازی فروش در دستور کار قرار گرفته و به‌زودی تصمیم‌گیری نهایی انجام می‌شود، اما بدون رعایت شروط کلیدی، این فرآیند ریسک بالایی برای بازار دارد.

دلایل توقف فروش سهام عدالت: حفظ ثبات بورس در برابر هجوم ۴۹ میلیونی

توقف فروش پس از تجربه تلخ سال ۹۹، عمدتاً برای جلوگیری از زیان سهامداران و حفظ ثبات بازار سرمایه صورت گرفت. سهام عدالت شامل سهام شرکت‌های بزرگ دولتی در صنایع کلیدی مانند بانکداری، بیمه، خودروسازی و پتروشیمی است. با ۴۹ میلیون مشمول، آزادسازی هم‌زمان این حجم عظیم (ارزش هزاران میلیارد تومان) می‌تواند تقاضای خرید را تحت‌الشعاع قرار دهد و منجر به ریزش سنگین قیمت‌ها و صف‌های فروش متوالی شود. سازمان بورس با درس‌گیری از آن دوره، بر کنترل عرضه تأکید دارد تا از تکرار فاجعه جلوگیری کند.

مشکلات فنی و اجرایی فروش: از قطره‌چکانی تا تأخیر واریز وجه

در سال ۱۳۹۹، فروش از طریق روش مستقیم (با واگذاری اختیار به کارگزاری‌ها و بانک‌ها) با چالش‌های فنی روبرو بود. فروش به صورت بسیار کند و قطره‌چکانی انجام شد تا بازار آسیب نبیند، اما تأخیرهای طولانی در واریز وجه (به دلیل عدم هماهنگی سیستم‌های بانکی و کارگزاری) و نبود شفافیت در جزئیات فروش (مانند قیمت و نوع سهم فروخته‌شده) نارضایتی گسترده‌ای ایجاد کرد. این مسائل، کنترل سهامداران بر دارایی‌شان را کاهش داد و اعتماد به فرآیند را خدشه‌دار کرد.

توصیه کارشناسان: نگهداری بلندمدت بهتر از فروش عجولانه

کارشناسان بازار سرمایه به طور کلی فروش سهام عدالت را در شرایط فعلی توصیه نمی‌کنند. این سهام، بر اساس فلسفه اولیه طرح، برای توانمندسازی اقتصادی بلندمدت و دریافت سود سالانه شرکت‌ها طراحی شده، نه نقدینگی کوتاه‌مدت. پرتفوی سهام عدالت شامل شرکت‌های سودده با ارزش ذاتی بالا است و فروش در بازار پرنوسان، پتانسیل رشد آتی و سود تقسیمی را از دست می‌دهد. به گفته آن‌ها، نگهداری این دارایی در بلندمدت بازدهی بیشتری دارد، به‌ویژه با توجه به تورم و نوسانات ارزی.

شروط شورای عالی بورس برای آزادسازی ایمن: بلوکی، تدریجی و زیرساختی

آزادسازی کامل نیازمند اقدامات زیرساختی است که همچنان در حال بررسی توسط شورای عالی بورس و سازمان بورس است. سه شرط کلیدی عبارتند از:

• فروش بلوکی و تدریجی: به جای فروش خرد هم‌زمان، واگذاری بخش‌های بزرگ به سرمایه‌گذاران نهادی و زمان‌بندی کنترل‌شده برای جذب عرضه توسط بازار.
• تکمیل شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی: برای روش غیرمستقیم، همسان‌سازی پایگاه‌های اطلاعاتی، برگزاری مجامع و انتخاب هیئت مدیره ضروری است تا نقدشوندگی و مدیریت دارایی‌ها بهبود یابد.
• تسهیلات اعتباری جایگزین: ارائه کارت اعتباری بر اساس ارزش سهام، بدون نیاز به فروش اصل دارایی، برای تأمین نقدینگی فوری.

حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس، اخیراً اعلام کرد که به‌زودی در خصوص آزادسازی و تعیین تکلیف سهام عدالت تصمیم‌گیری می‌شود، اما زمان دقیق مشخص نشده و احتمالاً تا پایان ۱۴۰۴ طول می‌کشد. در حال حاضر، سهامداران می‌توانند از سامانه‌هایی مانند samanese.ir (در صورت فعال‌سازی) یا شرکت‌های استانی برای پیگیری استفاده کنند.