تاریخ دقیق بارش شهابی جبّاری در مهر ۱۴۰۴ + جدول زمان‌بندی اوج بارش شهابی در شهرهای ایران

به گزارش اینتیتر، علاقه‌مندان به نجوم و دوستداران آسمان شب، خود را برای یکی از زیباترین رویدادهای نجومی سال آماده کنند! بارش شهابی جبّاری (Orionids)، که از ذرات به‌جامانده از دنباله‌دار افسانه‌ای هالی شکل می‌گیرد، در شامگاه سه‌شنبه ۲۹ مهر و بامداد چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۴ به اوج خود می‌رسد. این پدیده، آسمان ایران را با شهاب‌های درخشان و ردهای نورانی که با سرعت ۶۶ کیلومتر بر ثانیه در جو زمین می‌سوزند، نورباران خواهد کرد.

بارش شهابی جبّاری چیست؟

بارش شهابی جبّاری نتیجه عبور زمین از میان ذرات به‌جا‌مانده از دنباله‌دار هالی است. این ذرات هنگام ورود به جو زمین با سرعت بالا می‌سوزند و به‌صورت خطوط نورانی در آسمان ظاهر می‌شوند. این بارش که به نام صورت فلکی جبار (Orion) نام‌گذاری شده، هر سال در ماه اکتبر (مهر-آبان) به اوج می‌رسد و یکی از دو بارش مهم مرتبط با دنباله‌دار هالی است (دیگری بارش اتا-هالی در بهار).

ویژگی‌های کلیدی بارش جبّاری:

• سرعت شهاب‌ها: حدود ۶۶ کیلومتر بر ثانیه

• تعداد شهاب‌ها در اوج: ۲۰ تا ۳۰ شهاب در ساعت

• منشأ: ذرات دنباله‌دار هالی

• چرخه بازگشت هالی: هر ۷۶ سال (آخرین بار ۱۳۶۴، بازگشت بعدی ۱۴۴۰)

شهاب‌های جبّاری به دلیل سرعت بالا و ردهای نورانی طولانی‌مدت (چند ثانیه‌ای) یکی از جذاب‌ترین پدیده‌ها برای رصد و عکاسی نجومی هستند.

بهترین زمان و مکان برای رصد

به گفته علیرضا عتیقی، رئیس انجمن نجوم آماتوری ایران، برای رصد بارش شهابی جبّاری نیازی به ابزارهای پیچیده مانند تلسکوپ نیست. تنها کافی است به منطقه‌ای با آسمان تاریک و دور از آلودگی نوری شهرها بروید.

• زمان اوج رصد: از غروب ۲۹ مهر تا طلوع ۳۰ مهر ۱۴۰۴

• مکان‌های پیشنهادی: مناطق کویری، حاشیه شهرها، ارتفاعات کم‌نور یا پارک‌های باز

• نکته کلیدی: پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قرار گرفتن در تاریکی، چشم‌ها به شرایط عادت کرده و شهاب‌ها واضح‌تر دیده می‌شوند.

جدول زمان‌بندی رصد در شهرهای ایران:

شهر	ساعت شروع رصد	ساعت اوج شهاب‌ها	مکان پیشنهادی رصد
تهران	۲۲:۳۰	۰۰:۳۰	کوه‌های شمال تهران، حاشیه شهر
اصفهان	۲۲:۱۵	۰۰:۱۵	کنار زاینده‌رود، مناطق باز حومه شهر
شیراز	۲۲:۴۵	۰۰:۴۵	ارتفاعات کم‌نور، حومه شهر
مشهد	۲۲:۰۰	۰۰:۰۰	پارک‌های باز، مناطق دور از شهر
تبریز	۲۱:۵۵	۲۳:۵۵	کوهستان‌های اطراف، حاشیه شهر

نکات حرفه‌ای برای رصد و عکاسی

برای لذت بردن از این رویداد نجومی و ثبت لحظات بی‌نظیر، این نکات را رعایت کنید:

• لباس مناسب: شب‌های پاییزی سرد هستند؛ لباس گرم، پتو و کفش راحت همراه داشته باشید.

• صبر در رصد: شهاب‌ها به‌صورت تصادفی ظاهر می‌شوند؛ حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به آسمان خیره شوید.

• تجهیزات عکاسی:

  • از دوربین DSLR یا بدون آینه با لنز واید و سه‌پایه استفاده کنید.

  • تنظیمات پیشنهادی: ISO 1600-3200، سرعت شاتر ۱۰-۲۰ ثانیه، دیافراگم f/2.8–f/4.

  • نور شهر را از کادر خارج کنید تا شهاب‌ها واضح‌تر ثبت شوند.

• راحتی در رصد: از زیرانداز یا صندلی تاشو برای تماشای کل آسمان استفاده کنید.

• دوری از نور: از نگاه کردن به گوشی یا منابع نوری پرهیز کنید تا حساسیت چشمانتان به تاریکی حفظ شود.

اهمیت علمی و فرهنگی بارش جبّاری

بارش شهابی جبّاری نه‌تنها فرصتی برای لذت بردن از زیبایی‌های آسمان است، بلکه از نظر علمی و فرهنگی نیز ارزشمند است:

• شناخت دنباله‌دارها: این بارش به ما کمک می‌کند تا درباره اجرام کوچک منظومه شمسی، مانند دنباله‌دار هالی، بیشتر بدانیم.

• تجربه همگانی: برخلاف بسیاری از پدیده‌های نجومی، رصد شهاب‌ها نیازی به تجهیزات گران‌قیمت ندارد و برای همه سنین جذاب است.

• عکاسی نجومی: تصاویر ردهای نورانی شهاب‌ها در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها بسیار محبوب هستند.

• ارتباط تاریخی: دنباله‌دار هالی از قرن‌ها پیش مورد توجه منجمان بوده و نام آن در تاریخ نجوم جاودانه است.

دعوت به آسمان‌نگری

بارش شهابی جبّاری فرصتی استثنایی برای تجربه زیبایی‌های کیهان و ثبت خاطراتی به‌یادماندنی است. از شهرها فاصله بگیرید، به دل طبیعت بروید و در شبی پرستاره، رقص نور شهاب‌ها را تماشا کنید. این رویداد نه‌تنها برای علاقه‌مندان به نجوم، بلکه برای هر کسی که به دنبال لحظه‌ای آرامش در میان شگفتی‌های آسمان است، تجربه‌ای بی‌نظیر خواهد بود.