آیا پاییز پربارشی در پیش است؟ | پیش‌بینی و تحلیل بارش‌های آبان و آذر ۱۴۰۴

به گزارش اینتیتر، با نزدیک شدن به نیمه دوم پاییز ۱۴۰۴، توجه بسیاری از کارشناسان، کشاورزان و مدیران بخش آب به سامانه‌های بارشی جدید معطوف شده است. در این مقاله جامع، به تحلیل علمی پیش‌بینی بارش‌ها در نیمه دوم آبان و کل ماه آذر ۱۴۰۴ می‌پردازیم و تأثیر الگوهای آب‌وهوایی جهانی بر شرایط جاری کشور را بررسی می‌کنیم.

وضعیت کلی بارش در پاییز ۱۴۰۴

تأثیر پدیده لا نینا بر الگوی بارشی

بر اساس آخرین داده‌های منتشر شده توسط سازمان جهانی هواشناسی (WMO)، شرایط جوی پاییز ۱۴۰۴ عمدتاً تحت تأثیر پدیده لا نینای ضعیف در اقیانوس آرام قرار دارد. این پدیده معمولاً با کاهش بارش‌های فصلی در بخش‌هایی از جنوب اروپا و آسیای مرکزی همراه است.

پیش‌بینی‌های فصلی بارش

پیش‌بینی‌های فصلی برای ماه‌های نوامبر، دسامبر و ژانویه (مقابل آبان، آذر و دی) نشان می‌دهد که:

• بارش در حد نرمال برای بیشتر مناطق شمالی ایران پیش‌بینی شده است

• کاهش محسوس بارش در مناطق جنوبی و مرکزی کشور محتمل است

• احتمال بارش‌های ناگهانی و سیل‌آسا در برخی مناطق وجود دارد

تحلیل سامانه‌های بارشی مؤثر بر ایران

نقش دریای مدیترانه در تأمین رطوبت

یکی از عوامل کلیدی در تشکیل سامانه‌های بارشی برای غرب و شمال غرب ایران، دمای غیرعادی سطح آب دریای مدیترانه است. در حال حاضر، دمای این دریا نسبت به میانگین بلندمدت ۲ تا ۳ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است که این امر:

• میزان تبخیر را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد

• پتانسیل تشکیل ابرهای بارور را تقویت می‌کند

• احتمال بارش‌های شدید و رعد و برق را افزایش می‌دهد

تأثیر کم‌فشارهای سودانی بر بارش‌های جنوبی

سامانه‌های کم‌فشار سودانی از دیگر عوامل مؤثر بر الگوی بارش‌های پاییزه در ایران محسوب می‌شوند. این سامانه‌ها معمولاً:

• از سودان و دریای سرخ نشأت می‌گیرند

• رطوبت قابل توجهی را به همراه دارند

• بیشتر بر مناطق جنوبی و غربی کشور تأثیر می‌گذارند

• موجب بارش‌های رگباری و سیل‌آسا می‌شوند

پیش‌بینی تفصیلی بارش در نیمه دوم آبان ۱۴۰۴

هفته اول نیمه دوم آبان (۱۰ تا ۱۷ آبان)

بر اساس تحلیل‌های مدل‌سازی عددی هوا، در این بازه زمانی:

• سامانه‌های بارشی ضعیف از غرب کشور وارد می‌شوند

• بارش‌های پراکنده در استان‌های غربی و شمال غرب پیش‌بینی می‌شود

• میزان بارش بین ۵ تا ۱۵ میلی‌متر متغیر خواهد بود

• دمای هوا بین ۲ تا ۴ درجه کاهش می‌یابد

هفته دوم نیمه دوم آبان (۱۸ تا ۲۴ آبان)

در این هفته شاهد:

• فعالیت بیشتر سامانه‌های بارشی خواهیم بود

• گسترش بارش‌ها به مناطق مرکزی کشور

• بارش برف در ارتفاعات بالای ۲۵۰۰ متر

• وزش بادهای نسبتاً شدید در مناطق غربی

پیش‌بینی بارش در ماه آذر ۱۴۰۴

تحلیل الگوهای جوی مؤثر

ماه آذر معمولاً اوج فصل پاییز در ایران محسوب می‌شود. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد:

• تکرارپذیری سامانه‌های بارشی افزایش می‌یابد

• شدت و مدت بارش‌ها نسبت به آبان بیشتر می‌شود

• احتمال بارش برف در بیشتر مناطق کوهستانی وجود دارد

پیش‌بینی منطقه‌ای بارش در آذر

مناطق شمالی کشور

• بارش‌های مداوم و گاهی شدید

• بارش برف در ارتفاعات

• افزایش ذخیره برفی در رشته کوه‌های البرز

مناطق غربی و جنوب غربی

• بارش‌های رگباری و سیل‌آسا

• طغیان رودخانه‌های فصلی

• احتمال آبگرفتگی در مناطق پست

مناطق مرکزی و شرقی

• بارش‌های پراکنده و نسبتاً کم

• افزایش نسبی دما در روزهای آفتابی

• وزش بادهای موسمی

عوامل کلیدی مؤثر بر دقت پیش‌بینی‌ها

نقش فناوری‌های نوین در پیش‌بینی بارش

امروزه از روش‌های پیشرفته هواشناسی برای افزایش دقت پیش‌بینی‌ها استفاده می‌شود:

• شبکه‌های عصبی مصنوعی برای تحلیل الگوهای جوی

• مدل‌سازی عددی پیشرفته با وضوح فضایی بالا

• سنجش از دور و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای

• داده‌های ایستگاه‌های خودکار در سراسر کشور

اهمیت پایش مستمر شرایط جوی

برای دستیابی به پیش‌بینی‌های دقیق‌تر، پایش مستمر این عوامل ضروری است:

• تغییرات فشار هوا در سطح دریا

• جابجایی جریان‌های جتی در سطوح فوقانی جو

• نوسانات دمای آب در دریای خزر و مدیترانه

• تغییرات در الگوهای باد در مقیاس منطقه‌ای

توصیه‌های کاربردی برای بهره‌برداری از پیش‌بینی‌ها

برای کشاورزان

• برنامه‌ریزی برای آبیاری بر اساس پیش‌بینی بارش‌ها

• مدیریت زمان برداشت محصولات پاییزه

• حفاظت از محصولات در برابر بارش‌های شدید

برای مدیران منابع آب

• مدیریت مخازن سدها و منابع آب زیرزمینی

• پیش‌بینی روان‌اب‌ها و مدیریت سیلاب

• برنامه‌ریزی برای تأمین آب شرب و کشاورزی

برای عموم مردم

• آمادگی برای شرایط جوی متغیر پاییزی

• رعایت نکات ایمنی در سفرهای بین‌شهری

• پایش هشدارهای هواشناسی از طریق رسانه‌های معتبر