زمان دقیق واریز یارانه نقدی آبان | ارزش دلاری یارانه ۴۰۰ هزار تومانی چقدر شد؟

به گزارش اینتیتر به نقل از فردانیوز، یارانه نقدی آبان‌ماه ۱۴۰۴ با تغییراتی در نحوه پرداخت و دهک‌بندی، بار دیگر به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود. در حالی که مبلغ یارانه نقدی از سال ۱۴۰۱ تاکنون تغییری نکرده، اما ارزش واقعی آن نسبت به گذشته به‌شدت کاهش یافته است. در این گزارش جزئیات زمان واریز، مبلغ پرداختی هر دهک و ارزش واقعی یارانه آبان را بررسی می‌کنیم.

 واقعیت تلخ یارانه نقدی در سال ۱۴۰۴

یارانه نقدی که در ابتدا با هدف حمایت از معیشت مردم و ایجاد تعادل اقتصادی بین دهک‌های مختلف جامعه طراحی شده بود، امروز دیگر نقش مؤثر خود را در سفره خانوار ایرانی از دست داده است.
در سال ۱۳۹۰ هر فرد با دریافت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی، قدرت خریدی معادل ۴۳ دلار داشت. اما امروز در آبان‌ماه ۱۴۰۴، همان مبلغ تنها ۳.۵ دلار ارزش دارد — کاهش بیش از ۹۱ درصدی در قدرت خرید واقعی!

به گزارش اقتصاد آنلاین و چند ثانیه، این کاهش نشان می‌دهد سیاست‌های حمایتی دولت بدون در نظر گرفتن تورم، دیگر پاسخگوی نیاز مردم نیست. در ادامه، جزئیات و زمان واریز یارانه نقدی آبان، دهک‌بندی‌ها و تحلیل اقتصادی این وضعیت را بررسی می‌کنیم.

 ارزش واقعی یارانه نقدی چقدر کاهش یافته است؟

یارانه نقدی از سال ۱۳۹۰ تاکنون تقریباً ثابت مانده است؛ مبلغی که در ابتدا می‌توانست بخشی از هزینه خوراک و انرژی خانوار را پوشش دهد، امروز به سختی پاسخگوی خرید چند قلم کالای اساسی است.
در حالی که تورم سالانه در برخی سال‌ها به بیش از ۴۰ درصد رسید، مبلغ یارانه حتی یک‌بار نیز متناسب با شاخص تورم تعدیل نشد.

برای درک بهتر این تفاوت:

• در سال ۱۳۹۰، یارانه ۴۵ هزار تومانی = حدود ۴۳ دلار

• در سال ۱۴۰۴، همان مبلغ = حدود ۳.۵ دلار

این یعنی، خانواری چهار نفره که یارانه ۱۸۲ هزار تومانی دریافت می‌کند، قدرت خریدش نسبت به ۱۴ سال پیش حدود ۱۲ برابر کاهش یافته است.
کارشناسان اقتصادی این پدیده را «سیاست حمایت منجمد» می‌نامند؛ حمایتی که در ظاهر پابرجاست، اما عملاً کارایی خود را از دست داده است.

یارانه نقدی آبان‌ماه ۱۴۰۴ در دو مرحله واریز می‌شود

بر اساس اطلاعیه رسمی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، واریز یارانه نقدی آبان‌ماه در دو نوبت جداگانه انجام می‌شود:

این پرداخت‌ها مستقیماً به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری یا ثبت‌نام مجدد در سامانه نیست.

 چرا یارانه نقدی ارزش خود را از دست داده است؟

مشکل اصلی در نظام یارانه‌ای ایران، ثبات مبلغ پرداختی در برابر افزایش مداوم تورم است.
از سال ۱۳۹۰ تا امروز، تورم بیش از ۲۵ برابر شده، در حالی که مبلغ یارانه تنها ۱.۵ برابر (در برخی دهک‌ها ۴۰۰ هزار تومان) رشد داشته است.

این اختلاف باعث شده یارانه نقدی عملاً از ابزار حمایت معیشتی به یک رقم نمادین تبدیل شود.
به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس، اگر یارانه متناسب با نرخ تورم تنظیم می‌شد، باید در سال ۱۴۰۴ مبلغی حدود ۱.۵ تا ۲ میلیون تومان به ازای هر نفر پرداخت می‌شد تا اثر حمایتی خود را حفظ کند.

 حذف تدریجی یارانه پردرآمدها؛ سیاستی برای عدالت یا صرفه‌جویی؟

از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون، حدود ۹ میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی حذف شده‌اند.
دولت اعلام کرده است هدف از این اقدام، تمرکز بر دهک‌های پایین درآمدی و جلوگیری از پرداخت یارانه به افراد پردرآمد است.

اما بسیاری از کارشناسان هشدار داده‌اند که حذف یارانه بدون شفافیت در دهک‌بندی و بررسی دقیق داده‌های اقتصادی ممکن است باعث حذف اشتباهی خانوارهای مستحق شود.
در برخی گزارش‌ها از جمله خبرگزاری تسنیم، خانواده‌هایی در دهک‌های پایین نیز به اشتباه از دریافت یارانه محروم شده‌اند.

نحوه بررسی دهک‌بندی و اعتراض به قطع یارانه نقدی

افرادی که یارانه‌شان قطع شده یا نسبت به دهک‌بندی خانوار خود اعتراض دارند، می‌توانند از طریق سه روش رسمی اقدام کنند:

1.  

   سامانه حمایت (hemayat.mcls.gov.ir): ورود با کد ملی و ثبت اعتراض به دهک‌بندی.

2. کد دستوری USSD: شماره‌گیری *438574# برای استعلام دهک اقتصادی خانوار.

3.  

    

    

   تماس با مرکز پاسخگویی وزارت کار: شماره ۰۲۱-۶۳۶۹ برای اطلاع از وضعیت یارانه و بررسی پرونده.

کارشناسان تأکید دارند که بررسی دقیق تراکنش‌های بانکی، مالکیت خودرو و مسکن، و درآمد خانوار از مهم‌ترین عوامل تعیین دهک اقتصادی است.

 تحلیل اقتصادی از آینده یارانه نقدی در دولت جدید

اقتصاددانان معتقدند یارانه نقدی در شکل فعلی دیگر کارآمد نیست و نیاز به بازطراحی دارد.
به گفته دکتر «محمدرضا فرزین» رئیس کل بانک مرکزی، دولت در حال بررسی طرح ترکیبی یارانه نقدی و کالابرگ الکترونیک است تا ضمن کنترل نقدینگی، اثر حمایتی یارانه افزایش یابد.

برخی پیشنهادها شامل:

•  

  افزایش یارانه دهک‌های اول تا سوم به ۶۰۰ هزار تومان

• جایگزینی بخشی از پرداخت نقدی با اعتبار خرید کالاهای اساسی

• تعدیل یارانه بر اساس تورم سه‌ماهه

در صورت اجرای این سیاست‌ها، احتمالاً از زمستان ۱۴۰۴ شاهد تغییرات در نحوه پرداخت یارانه نقدی خواهیم بود.

 تأثیر کاهش ارزش یارانه نقدی بر معیشت خانوارها

با کاهش ارزش ریال، یارانه نقدی دیگر پاسخگوی هزینه‌های ضروری مانند خوراک، اجاره مسکن یا حمل‌ونقل نیست.
بررسی‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که میانگین هزینه ماهانه یک خانوار شهری در سال ۱۴۰۴ بیش از ۲۰ میلیون تومان است، در حالی که یارانه چهار نفره تنها ۱.۲ میلیون تومان است — یعنی کمتر از ۶ درصد هزینه ماهانه خانوار.

این آمار نشان می‌دهد که یارانه فعلی فقط نقش روانی دارد و عملاً در قدرت خرید مردم تأثیری ندارد.

 یارانه نقدی در مقایسه با کشورهای دیگر

در بسیاری از کشورها، سیاست‌های یارانه‌ای با تعدیل خودکار بر اساس نرخ تورم و درآمد خانوار اجرا می‌شود.
برای مثال:

• در برزیل، طرح «Bolsa Família» ماهانه معادل ۴۰ تا ۸۰ دلار به خانواده‌های کم‌درآمد پرداخت می‌کند.

• در ترکیه، یارانه انرژی متناسب با قیمت جهانی نفت تنظیم می‌شود.

• در ایران اما، مبلغ یارانه از سال ۱۳۹۰ تاکنون تقریباً ثابت مانده است.

این مقایسه نشان می‌دهد که برای بازگرداندن کارایی یارانه نقدی، باید مبنای پرداخت از عدد ثابت به مدل پویا و هوشمند تغییر کند.

چشم‌انداز اصلاح یارانه نقدی در سال ۱۴۰۵

طبق اظهارات مسئولان سازمان هدفمندی یارانه‌ها، از ابتدای سال ۱۴۰۵ قرار است یارانه نقدی به‌صورت ترکیبی از وجه نقد و اعتبار کالابرگ پرداخت شود.
این طرح مشابه طرح «یارانه یسنا» برای مادران باردار است و هدف آن جلوگیری از خرج نقدی یارانه در مصارف غیرضروری است.

در صورت موفقیت این برنامه، احتمالاً یارانه خانوارهای دهک پایین افزایش می‌یابد و گروه‌های پردرآمد بیشتر حذف خواهند شد.

 یارانه نقدی آبان ۱۴۰۴؛ عددی که دیگر اثر حمایتی ندارد

یارانه نقدی آبان‌ماه ۱۴۰۴ در حالی به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود که ارزش واقعی آن نسبت به ۱۴ سال پیش بیش از ۹۰ درصد کاهش یافته است.
این رقم اکنون تنها یک یادگار از دوران هدفمندی یارانه‌هاست؛ طرحی که اگر با اصلاح ساختار و سیاست‌های تورمی همراه نشود، بیش از پیش بی‌اثر خواهد شد.

در نهایت، تداوم پرداخت یارانه ثابت در شرایط تورمی، تنها باعث افزایش نارضایتی و فشار بر دهک‌های پایین جامعه خواهد شد.
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند دولت هر سه ماه مبلغ یارانه را متناسب با تورم تعدیل کرده و طرح کالابرگ هوشمند را به‌صورت کامل اجرا کند تا عدالت معیشتی دوباره برقرار شود.