محکومیت جیمی لای: حملهای آشکار به آزادی مطبوعات در هنگکنگ
جیمی لای، غول رسانهای طرفدار دموکراسی در هنگکنگ، پس از محکومیت به جرایم امنیت ملی و تحریکآمیز، با خطر حبس ابد روبرو است؛ این یکی از پرتماشاترین احکام قضایی از زمان بازگشت شهر به حاکمیت چین در سال ۱۹۹۷ به شمار میرود.
به گزارش اینتیتر، جیمی لای، غول رسانهای طرفدار دموکراسی در هنگکنگ، پس از محکومیت به جرایم امنیت ملی و تحریکآمیز، با خطر حبس ابد روبرو است؛ این یکی از پرتماشاترین احکام قضایی از زمان بازگشت شهر به حاکمیت چین در سال ۱۹۹۷ به شمار میرود.
به گزارش گاردین، بلافاصله پس از اعلام حکم، گروههای حقوق بشری و مطبوعاتی این verdict را «محکومیت ساختگی» و حملهای به آزادی مطبوعات محکوم کردند.
بریتانیا بار دیگر تأکید کرد که این تعقیب قضایی «سیاسیمحور» است و خواستار آزادی فوری لای شد که شهروند بریتانیایی است. محکومیت لای تنها چند هفته پیش از سفر مورد انتظار نخستوزیر بریتانیا، کیر استارمر، به پکن اعلام شد.
این مرد ۷۸ ساله از اواخر سال ۲۰۲۰ در بازداشت به سر میبرد و در حال گذراندن چندین حکم مرتبط با اعتراضات است که در مجموع نزدیک به ۱۰ سال میشود. حکم روز دوشنبه، که در آن قضات او را «طراح اصلی» توطئههایی برای بیثبات کردن دولت چین نامیدند، پس از محاکمهای جنجالی صادر شد که بیش از دو سال طول کشید.
لای روز دوشنبه با کت خاکستری در دادگاه منطقه وست کولون حاضر شد، در حالی که محافظان مسلح او را احاطه کرده بودند و در محفظه شیشهای نشسته بود؛ خانوادهاش در نزدیکی او بودند. جمعیت زیادی از حامیان و تماشاگران، که برخی از شب قبل در صف ایستاده بودند، سالن اصلی دادگاه و چندین اتاق جانبی را پر کرده بودند تا این حکم بسیار مورد انتظار – اما کاملاً پیشبینیشده – را بشنوند.
لای به یک فقره توطئه برای انتشار مطالب تحریکآمیز و دو فقره توطئه برای تبانی با نیروهای خارجی متهم شده بود؛ این اتهامات بر اساس قانون سختگیرانه امنیت ملی هنگکنگ (NSL) که در سال ۲۰۲۰ معرفی شد و قانون تحریکآمیز دوران استعمار بریتانیا که در سالهای اخیر دوباره توسط مقامات احیا شده، مطرح گردید.
دادستانها لای را متهم کردند که از رسانهاش، اپل دیلی، و ارتباطات سیاسی خارجی برای لابی کردن دولتها جهت اعمال تحریمها و اقدامات تنبیهی دیگر علیه مقامات چین و هنگکنگ استفاده کرده است.
او به همه اتهامات اعلام بیگناهی کرد، اما قضات – که برای پروندههای امنیت ملی توسط دولت انتخاب میشوند – در حکم ۸۵۵ صفحهای خود گفتند که شواهد «کاملاً واضح» است.
قاضی دادگاه عالی، استر توه، روز دوشنبه در حالی که حکم مکتوب را میخواند، به دادگاه گفت: «هیچ شکی در ذهن ما نیست که متهم اول هرگز از قصد خود برای بیثبات کردن حکومت حزب کمونیست چین (CCP) دست نکشید و حتی پس از تصویب قانون امنیت ملی، قصد ادامه داشت، هرچند به شکلی کمتر صریح.»
جلسه بعدی دادگاه ۱۲ ژانویه است و لای فرصت تجدیدنظر دارد.
این حکم از سوی جان لی، رئیس اجرایی هنگکنگ، و استیو لی، رئیس پلیس امنیت، مورد استقبال قرار گرفت که گفتند قضات «حرفهای» بودند. در پکن، سخنگوی وزارت خارجه گفت دولت چین از تلاشهای مقامات هنگکنگ برای «مجازات اقدامات جنایی که امنیت ملی را به خطر میاندازد» حمایت میکند.
گروههای حقوق بشری سریعاً این حکم را محکوم کردند؛ کمیته حفاظت از روزنامهنگاران آن را «محکومیت ساختگی» و «اقدامی ننگین از آزار و اذیت» نامید.
به لیه یی، مدیر آسیا-اقیانوسیه این کمیته، گفت: «این حکم بیاعتنایی کامل هنگکنگ به آزادی مطبوعات را نشان میدهد که طبق قانون اساسی کوچک شهر، یعنی قانون اساسی، باید حفاظت شود.»
«تنها جرم جیمی لای اداره یک روزنامه و دفاع از دموکراسی است. خطر مرگ او به دلیل مشکلات سلامتی در زندان با گذشت هر روز افزایش مییابد – او باید فوراً با خانوادهاش متحد شود.»
سارا بروکس، مدیر چین در عفو بینالملل، گفت پیشبینیپذیری این حکم آن را «کمتر ناامیدکننده» نمیکند، در حالی که الین پیرسون، مدیر آسیا در دیدهبان حقوق بشر، این محکومیت را ظالمانه و مسخره عدالت نامید.
پیرسون گفت: «بدرفتاری دولت چین با جیمی لای برای ساکت کردن همه کسانی است که جرات انتقاد از حزب کمونیست را دارند.»
شورای امور سرزمین اصلی تایوان، که مسئولیت سیاست چین را بر عهده دارد، نیز خواستار آزادی لای شد و گفت: «این حکم به جهان اعلام میکند که آزادیها، دموکراسی و استقلال قضایی هنگکنگ به طور سیستماتیک نابود شده است.»
سه شرکت مرتبط با اپل دیلی – Apple Daily Limited، Apple Daily Printing Limited و AD Internet Limited – که هممتهم لای بودند، نیز در دو فقره تبانی خارجی مجرم شناخته شدند.
لای به همه اتهامات اعلام بیگناهی کرد و به دادگاه گفت که «با امید ناامیدانه» امیدوار بود رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، مانع اعمال قانون امنیت ملی توسط پکن شود، اما هرگز سعی نکرد سیاست خارجی را تحت تأثیر قرار دهد یا از مقامات خارجی بخواهد اقدام مشخصی در مورد هنگکنگ انجام دهند.
یکی از انتقادهای مکرر به تعقیبهای امنیت ملی مقامات هنگکنگ – از جمله پرونده لای – این است که گاهی به نظر میرسد قانون را به صورت retrospective اعمال میکنند، هرچند نباید اینگونه باشد. با این حال، پیامها و جلسات پیش از اعمال قانون بخش عمدهای از اتهامات علیه لای را تشکیل میداد.
دادگاه در حکم خود گفت که برای آنها «کاملاً واضح» است که لای «برای سالهای زیادی از بزرگسالیاش کینه و نفرت از جمهوری خلق چین را در دل داشته» و مدتها پیش از معرفی قانون امنیت ملی به فکر اعمال فشار آمریکا بر چین بوده است.
«تنها استنتاج منطقی که از حجم شواهد میتوان گرفت این است که قصد متهم اول – پیش یا پس از NSL – سقوط حزب کمونیست بود، حتی اگر هزینه نهایی فدای مردم جمهوری خلق چین و منطقه اداری ویژه هنگکنگ باشد.»
ساموئل چو، رئیس کمپین برای هنگکنگ در آمریکا، گفت این پرونده یک اشتباه قضایی فاحش است که «در چارچوب قانونی کاملاً بازسازیشده برای تضمین محکومیت» محاکمه شد.
«برای هر کسی که با حسن نیت با سیستم قضایی هنگکنگ تعامل داشته – به عنوان وکیل، مدافع یا ناظر – این نمایانگر گسست قاطع از سنت حقوق عرفی شهر است.»
روز دوشنبه، حضور پلیس گسترده – هم یونیفرمپوش و هم لباس شخصی – در خارج از دادگاه وست کولون و همچنین تجمع رسانهای بزرگ بود. صف عمومی کوچکتر از لحظات کلیدی قبلی به نظر میرسید، مانند روز شهادت لای یا روزهای مهم پروندههای دیگر مانند هنگکنگ ۴۷ که صدها نفر را جذب کرد.
محاکمه امنیت ملی لای بیش از دو سال طول کشید. در این مدت، دولت هنگکنگ قوانینی را بازنویسی کرد تا حقوق وثیقه را محدود کند و وکلای خارجی را از دفاع از لای منع کند.
استدلالهای نهایی در ماه اوت ارائه شد.
خانواده لای بارها نگرانی خود را از وضعیت سلامتی رو به وخامت او ابراز کردهاند، در حالی که در انفرادی به سر میبرد و ظاهراً تحت تلاشهای «کوچک» برای تضعیف روحیه قرار دارد. مقامات هنگکنگ بارها این اتهامات را رد کردهاند.
حامیان و ناظران روز دوشنبه در خارج از دادگاه صف کشیده بودند، برخی از شب قبل رسیده بودند تا وارد مجتمع دادگاه شوند. عابران ادعاهای گستردهای مبنی بر پرداخت پول توسط گروههای طرفدار پکن به برخی افراد برای رزرو صندلیهایی که ممکن بود توسط حامیان و ناظران بینالمللی اشغال شود، را ذکر کردند. اما هیچکدام از افراد در صف با گاردین صحبت نکردند.
سایمون، یک مرد مسن هنگکنگی، گفت که میخواهد از لای و همسرش ترزا با حضور حمایت کند.
او و دوستش سیبهای قرمز روشن در دست داشتند تا نماد روزنامه تعطیلشده اپل دیلی باشند که لای بنیانگذار آن بود و حالا به عنوان هممتهم او ایستاده است.
