پرویز خان؛ روایتی ساده و دلنشین از یک دوره تاریخی فوتبال ایران
با معرفی و نقد فیلم سینمایی پرویزخان در این مطلب همراه ما باشید.
اینتیتر - سحر سادات زمانی؛ فیلم پرویز خان به کارگردانی علی ثقفی یکی از آثار شاخص جشنواره فجر ۱۴۰۲ بود که توانست با پرداختن به زندگی پرویز دهداری، سرمربی اخلاق‌مدار تیم ملی فوتبال ایران، جایگاه ویژه‌ای در میان آثار بیوگرافی سینمای ایران پیدا کند. این فیلم به جنبه‌های کمتر شناخته‌شده‌ای از زندگی دهداری، از جمله تصمیم‌های دشوار او در اوج بحران‌های فوتبال ایران، می‌پردازد و تلاش می‌کند تصویر دقیقی از زندگی شخصی و حرفه‌ای این مربی برجسته ارائه دهد.
داستان و روایت
فیلم حول دو محور اصلی پیش می‌رود: یکی مسائل ورزشی و مدیریتی تیم ملی فوتبال ایران در دهه ۶۰، از جمله ماجرای استعفای ۱۴ بازیکن تیم ملی، و دیگری تلاش دهداری برای حفظ اصول اخلاقی و روحیه تیمی در شرایط سخت اجتماعی و سیاسی. روایت داستان از همان ابتدا مخاطب را درگیر می‌کند، اما در برخی لحظات به‌ویژه در نیمه دوم فیلم، ریتم کمی کند می‌شود. در این بخش‌ها، تأکید بیش از حد بر جنبه‌های دراماتیک زندگی شخصی شخصیت اصلی، از تعادل روایت می‌کاهد.
با این حال، فیلم موفق می‌شود داستان را در مسیری نسبتا منطقی پیش ببرد. انتخاب شروع فیلم با نمایش صحنه‌هایی از مسابقه معروف ایران و کویت که با ترکیبی از بازیکنان جوان برگزار شد، تأثیرگذار است. این انتخاب، به‌خوبی نقطه عطف شخصیت دهداری را در مدیریت بحران نشان می‌دهد.
شخصیت‌پردازی
شخصیت پرویز دهداری در این فیلم یکی از جنبه‌های مثبت و شاخص آن است. علی ثقفی توانسته با بهره‌گیری از بازی بی‌نقص سعید پورصمیمی، تصویری انسانی و چندلایه از این مربی ارائه دهد. دهداری در فیلم نه تنها به‌عنوان یک مربی فوتبال، بلکه به‌عنوان فردی اخلاق‌مدار، درگیر دغدغه‌های خانوادگی و انسانی به تصویر کشیده شده است. پورصمیمی با ظرافت توانسته لحظات درونی و چالش‌های روحی دهداری را منتقل کند.
با این حال، شخصیت‌پردازی برخی کاراکترهای فرعی، از جمله بازیکنان جوان تیم ملی، کمی سطحی و کلیشه‌ای به نظر می‌رسد. این امر باعث می‌شود که در برخی صحنه‌های کلیدی، احساسات مخاطب به‌اندازه کافی برانگیخته نشود.
کارگردانی و فضاسازی
علی ثقفی در مقام کارگردان، با تسلط و هوشمندی صحنه‌های فوتبالی را طراحی کرده است. استفاده از دوربین روی دست و زوایای نزدیک به میدان فوتبال، حس هیجان و استرس بازی‌ها را به‌خوبی منتقل می‌کند. همچنین، فضاسازی دوران دهه ۶۰ با استفاده از طراحی صحنه و لباس، قابل‌تحسین است. صحنه‌های خیابانی، تمرینات ورزشی، و حتی جلسات فدراسیون فوتبال، به‌خوبی حال و هوای آن دوران را تداعی می‌کنند.
البته در برخی لحظات، فیلم دچار زیاده‌روی در استفاده از صحنه‌های احساسی می‌شود. به‌طور مثال، برخی دیالوگ‌ها و لحظات خانوادگی دهداری می‌توانستند با اختصار بیشتری روایت شوند. این امر به انسجام کلی فیلم لطمه زده و ریتم آن را در میانه کار کمی کند کرده است.
موسیقی و صدا
موسیقی متن اثر، ساخته بامداد افشار، از نقاط قوت فیلم است. افشار با بهره‌گیری از ملودی‌های نوستالژیک و استفاده از سکوت در لحظات بحرانی، فضای احساسی و دراماتیک فیلم را تقویت کرده است. صدابرداری نیز به‌ویژه در صحنه‌های ورزشی، دقیق و بی‌نقص انجام شده است و حس حضور در استادیوم را به مخاطب منتقل می‌کند.
نقاط قوت
1. بازی درخشان سعید پورصمیمی در نقش پرویز دهداری.
2. طراحی صحنه و لباس متناسب با دهه ۶۰.
3. موسیقی متن تأثیرگذار و صداگذاری حرفه‌ای.
4. پرداختن به جنبه‌های اخلاقی و انسانی شخصیت دهداری.
نقاط ضعف
1. ضعف در شخصیت‌پردازی برخی کاراکترهای فرعی.
2. ریتم کند در بخش‌هایی از نیمه دوم فیلم.
3. استفاده بیش از حد از لحظات احساسی که گاهی از واقع‌گرایی فیلم می‌کاهد.
خلاصه کلام
پرویز خان اثری قابل‌تأمل در سینمای ایران است که نه تنها به یک چهره ورزشی می‌پردازد، بلکه با نگاهی انسانی و اخلاق‌مدار، موضوعات بزرگ‌تری همچون مسئولیت‌پذیری، اخلاق حرفه‌ای، و مدیریت بحران را به تصویر می‌کشد. اگرچه فیلم در برخی جنبه‌ها جای کار بیشتری داشت، اما به‌عنوان یک اثر بیوگرافی و اولین تجربه بلند سینمایی علی ثقفی، موفق عمل کرده و می‌تواند الهام‌بخش آثار مشابه در آینده باشد.
