بازگشت سیمرغ مردمی به جشنواره فیلم فجر | تعداد فیلم‌های جشنواره مشخص نیست! | ماجرای بندهای مسئله ساز
همزمان با روز ملی سینما، چهل و دومین جشنواره فیلم فجر با بازگشت سیمرغ مردمی پس از حذف این جایزه برای دو سال پیاپی همراه خواهد بود اما اتفاق قابل تامل اینکه تعداد فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره فجر مشخص نیست و معلوم نیست قرر است چه تعداد فیلم پذیرفته شوند.
به گزارش اینتیتر به نقل از تابناک، در فاصله کمتر از پنج ماه تا جشنواره فیلم فجر فراخوان چهل‌ودومین دوره جشنواره فیلم فجر منتشر شد تا فیلمسازان ارزیابی دقیق تری برای حضور در این رویداد سینمای ایران داشته باشند. بر اساس این فرخوان مهلت ثبت نام از ابتدا تا انتهای آذر ۱۴۰۲ خواهد بود و ۱۵ آذر به عنوان آخرین زمان برای ارسال نسخه‌ای از فیلم‌ها عنوان شده است و ۱۵ دی نیز زمانی است که هیات انتخاب، آثار بخش‌های مختلف را اعلام می‌کنند. در واقع برخلاف رویه جشنواره فجر، قرار است ۲۵ روز زودتر از جشنواره فهرست فیلم‌ها مشخص شود. همچین قرار شده اگر فیلمی تا ۲۵ دی نسخه نهایی را به جشنواره ندهد، یکی از فیلم‌های رزرو جایگزین شود. این وعده البته در همه دوره‌ها داده شده اما دبیران جشنواره به واسطه ملاحظات‌شان، با دست بردن در برنامه نمایش فیلم‌ها، خودشان این برنامه را نقض کردند تا برخی فیلم‌ها به جشنواره برسند.
نکته قابل توجه جشنواره فجر در این دوره، بازگشت دو بخش «نگاه نو» و «انیمیشن» است. البته که هر دو بخش، با قید رسیدن به حد نصاب در جشنواره امسال حضور خواهند داشت. در بخش نگاه نو که به فیلم‌های اول هر کارگردان اختصاص دارد، وجود یازده فیلم باکیفیت ضروری است؛ قیدی که نشان می‌دهد نگرانی از عدم تامین این تعداد فیلم وجود دارد. البته راه اندازی این بخش حتماً نقدهایی را در پی خواهد داشت، چرا که این بخش به درستی در بخش اصلی جشنواره ادغام شده بود تا کیفیت این رویداد که سال به سال کاهش می‌یابد، با تجمیع همه فیلم‌های قابل قبول در یک بخش، ارتقاء یابد. در بخش انیمیشن نیز حضور دو فیلم باکیفیت در این بخش ضرورت دارد که در ادامه باید دید آیا صاحبان انیمیشن‌های کیفی امسال، روند فنی کار خود را تا زمان اعلام شده به پایان می‌رسانند که بتوانند در جشنواره حضور یابند یا خیر.
نکته قابل تامل اینکه برخلاف دوره‌های پیشین امینی دبیر جشنواره خود را مقید به مشخص کردن تعداد فیلم‌های بخش مسابقه نکرده و در جشنواره امسال، هیچ محدودیتی برای بخش سودای سیمرغ در نظر گرفته نشده است. بنابراین این بخش می‌تواند بین یک فیلم تا چند ده فیلم در تناوب باشد! این تصمیم احتمالاً متاثر از تجربه دوره پیشین دبیری امینی است که نتوانست ۲۲ فیلم دارای کیفیت مورد انتظار برای بخش اصلی به جشنواره بیاورد و جشنواره با حداقل کیفیت مورد انتظار برگزار شد. از این منظر باید از این رویکرد استقبال کرد، چرا که نمایش حتی ۵ فیلم باکیفیت در بخش اصلی به مراتب بهتر از نمایش ۲۲ فیلم بی‌کیفیت و نارضایتی اصحاب رسانه، منتقدین و دیگر تماشاگران از کیفیت این رویداد است.
نکته قابل تامل اینکه با توجه به مناقشه برانگیز بودن نمایش فیلم برخی کارگردان‌هایی که فیلم ویدیویی تولید کرده‌اند، به عنوان «فیلم اولی»، در آیین نامه این دوره فیلم اولی تعریف شده و در یکی از تبصره‌ها آمده است: «فیلمساز یا کارگردان اول، به هنرمندی اطلاق می‌شود که برای ساخت یا نمایش فیلم سینمایی خود برای نخستین بار، مجوزهای لازم و قانونی را از سازمان امور سینمایی و سمعی بصری کسب کرده باشد و پیش از این اثری از وی به عنوان فیلم سینمایی اکران عمومی نشده باشد.» با این تعریف اگر شخصی فیلم سینمایی ساخته باشد اما اکران عمومی نیز نشده باشد، فیلمساز فیلم اولی محسوب می‌شود؟ اگر چنین باشد این تعریف ناقض تعریف مرسوم درباره کارگردان فیلم اولی است.
در آیین نامه بندهای مسئله سازی نیز وجود دارد. برای بخش ملی در یکی از بندها آمده است: «پس از اعلام نظر هیات انتخاب و راه‌یابی آثار به جشنواره، تهیه‌کننده باحضور در دبیرخانه، فرم دستور العمل و ضوابط حضور اثر در جشنواره را رویت و متعهد به رعایت ضوابط و مقررات مندرج در آن می‌گردد، در غیر این صورت فیلم‌های رزرو جایگزین خواهد شد» این در حالی است که اگر قرار بر تعهدی باشد، چرا نباید این تعهد در همان زمان ثبت نام انجام شود و بعداً مقابل تهیه کننده قرار است تعهدنامه گذاشته شود؟!
همچنین در بخش بین الملل، در بندی تاکید شده است: «آثار منتخب پس از اعلام رسمی جشنواره و تایید تهیه کننده یا پخش کننده قانونی فیلم، اجازه خروج از جدول نمایش را نخواهند داشت.» این بند احتمالاً متاثر از حوادث دوره پیشین مبنی بر انصراف برخی فیلم‌های خارجی از بخش بین الملل است اما در عین حال بند غیرحرفه‌ای است. انصراف از جشنواره جزو حقوق هر فیلمسازی در هر جشنواره‌ای در سراسر دنیاست و گرفتن چنین حقی از سینماگر، برخلاف اصول حرفه‌ای یک جشنواره است؛ ولو آنکه با هدف جلوگیری از برخی حواشی اتفاق افتاده باشد.
در این دوره از فرخوان نیز همچون دوره‌ها پیشین هیچ اشاره‌ای به جوایز نشده و مشخص نیست قرار است به برندگان فقط سیمرغ بلورین و دیپلم افتخار داده شود یا دبیر جشنواره تا زمان فرارسیدن اختتامیه با خودروسازها یا دیگر مجموعه‌ها لابی می‌کند و جایزه‌ای برای اهداء به برندگان خواهد یافت؟
