علت ورم پا و راه های درمان آن

به احتباس مایعات در پاها ورم پا و یا ادم گفته می‌شود. این حالت می‌تواند در اثر بیماری و یا ضربه ایجاد شود.

گاهی ممکن است که در اثر بدنشستن و بد خوابیدن پای شما ورم کند.

موارد مختلفی می‌توانند ایجاد ادم پای راست بکنند که برخی از آنها ناشی از بیماری و برخی دیگر طبیعی هستند.

درمان ورم پا چیست؟

ادم خفیف معمولا بدون هیچ گونه درمان پزشکی بهبود پیدا می‌کند. با این حال، برای درمان موارد شدید و جدی ادم می‌توان از دارو استفاده کرد. نکات زیر را به خاطر داشته‌باشید:

• ورم خفیف ناشی از بارداری یا آسیب خفیف معمولا پس از زایمان و یا با استراحت کافی بهتر می‌شود.
• اگر یک بیماری در حال پیشرفت مانند آرتریت روماتوئید ریشه‌ی مشکل باشد، درمان شما شامل مدیریت و جلوگیری از این مشکل زمینه‌ای است.
• تورم به علت جراحات ممکن است نیاز به جا اندازی استخوان، گچ‌گیری، یا جراحی برای اصلاح ناحیه‌ی آسیب‌دیده، داشته‌باشد.
• برای درد ناشی از تورم، داروهای مسکن یا داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن مفید هستند.

۱. پماد برای ورم پا

آیا می‌توان ورم پا را توسط پماد برطرف کرد؟ انواع مختلفی از پمادهای موضعی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند ورم پای خود را کاهش دهید. این پمادها حاوی موادی هستند که از التهاب و درد ادم و تورم می‌کاهد. برخی از مواد شیمیایی در بدن وجود دارند که وجود آنها باعث تجمع مایعات و تورم می‌شود. زمانیکه این ورود این مواد به بخشی که تورم کرده‌است منع شود و یا خنثی شوند، می‌توان از ادم کم کرد. این کرم‌ها و پمادها حاوی کپسایسین هستند. این ماده به گرم شدن محل تورم و کاهش آن کمک می‌کند.

برای استفاده صحیح از این پماد باید روزانه ۲ تا ۴ بار این پماد را بر روی محل تورم بمالید. برخی از این پمادها نعنا و کافور دارند.

چگونه از ورم پا پیشگیری کنیم؟

اگر بیماری دارید که باعث تورم شود، داروهای خود را مصرف کنید و علائم‌تان را با دقت کنترل کنید. افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب یا بیماری کلیوی ممکن است نیاز به محدودیت میزان مایعات مصرفی روزانه داشته‌باشند.

اقدامات پیشگیرانه در حین ورزش

• گرم‌کردن بدن مثل پیاده‌روی یا آهسته دویدن، قبل از شرکت در فعالیت شدید جسمی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• کفش مناسب: کفش مناسب می‌تواند به حل مشکلات راه رفتن و جلوگیری از آسیب‌ها کمک کند. مطابق با فعالیت یا نیازهای خاص خود، کفشتان را انتخاب کنید مثلا، برای دویدن کفش مناسب دویدن را انتخاب کنید.
• جوراب مخصوص: این جوراب به ساق پا فشار اعمال می‌کنند. در برخی موارد، این کار می‌تواند به جلوگیری و تسکین تورم مچ پا و ساق پا ناشی از انسداد مجاری لنفاوی، ترومبوز ورید عمقی، رگ‌های واریسی و نارسایی وریدی کمک کند. قبل از استفاده از این جوراب‌ها با پزشک خود مشورت کنید. این جوراب‌های خاص باید اندازه‌ی پای شما و متناسب با نیازهای شما باشد. همچنین جوراب‌ها را فقط در طول روز بپوشید و قبل از رفتن به رخت خواب جوراب را از پایتان بیرون بیاورید.
• رژیم غذایی: رژیم کم سدیم مانع از احتباس مایع می‌شود. برای رعایت رژیم غذایی مناسب از مصرف فست‌فود خودداری کنید. بسیاری از وعده‌های غذایی یخ‌زده و سوپ‌های کنسرو شده اغلب دارای سدیم زیاد هستند، بنابراین برچسب‌های روی مواد غذایی را با دقت مطالعه کنید.
• بالا بردن پا: اگر در طول روز زیاد می‌ایستید، وقتی به خانه برمی گردید برای جلوگیری از تورم، پای خود را بالا بیاورید یا آنها را با آب بشویید.

درباره ورم پا بیشتر بدانید

در این بخش سعی کرده‌ایم بیشتر از ورم پا بگوییم. در شرایطی که به ورم پا مبتلا می‌شوید و ممکن است مشکلاتی برای شما پیش بیاید، چه باید بکنیم و چرا اصلا به این ادم دچار شده‌ایم. با ما همراه باشید.

۱. علت ورم پا در سالمندان چیست؟

یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که سالمندان با آن روبه‌رو می‌شوند، ورم پاهاست. ورم پاها، به خصوص ورم قوزک پا، ناشی از جمع‌شدن مایعات و احتباس آنها در بافت نرم است. این مسئله می‌تواند به علت زیاد سرپا ایستادن و یا وارد شدن صدمه به پاها باشد. همچنین مصرف برخی داروها برای سالمندان عوارضی چون ورم پاها را دارد.

توجه داشته‌باشید که مانند سایر افراد، در سالمندان هم ورم پا می‌تواند در یک پا و یا هر دو پا به طور همزمان دیده‌شود. برخی بیماری‌های زمینه‌ای هم می‌توانند سبب ورم پا در سالمند شوند که بعضی از آنها دیابت و فشار خون هستند. بیماری‌های قلبی عروقی هم با ورم پاها ارتباط دارند.

مشکلات ناشی از ورم پا برای سالمندان

برخی از شرایطی که برای سالمندان در اثر ادم پاها ایجاد می‌شود، شامل موارد زیر هستند؛

• نوروپاتی
• کاهش انعطاف در حرکت
• درد پاها
• بیرون زدن ناخن شست و آسیب‌زدن به سایر انگشتان
• جا نشدن پا در کفش
• کاهش گردش خون در پاها
• ادم اطراف قوزک و درد این ناحیه

۲. علت ورم پا در بیماران قلبی

همه‌ی ما در اطرافیان خود حداقل یک بیمار قلبی داریم. یکی از علائمی که معمولا در بیماری قلبی مشاهده می‌کنیم، ورم پا است.‌ می‌دانیم که قلب عضوی است بدن است که خون را به بخش‌های دیگر بدن پمپاژ می‌کند. در صورتیکه قلب نتواند کار خود را به خوبی انجام دهد، علائمی در بدن ظهور می‌کند. یکی از این علائم، ورم پاها است.‌ اما ورم پا در بیماران قلبی به چه علت است؟

هنگامی که قلب نتواند خون را به بخش‌های مختلف بدن برساند، به کلیه‌ها خون کافی نمی‌رسد و در نتیجه‌ی این مسئله، اکسیژن کافی به آنها نمی‌رسد. بنابراین بدن ما مایعات را در خود نگه می‌دارد. با این کار ادم اتفاق می‌افتد. هنگامی که ورم پاها در شخصی اتفاق می‌افتد، باید به دکتر قلب هم مراجعه کند، مخصوصا اگر علائم زیر هم همراه آن باشد:

• تنگی نفس
• درد شکم
• گیجی.

یکی از شایع‌ترین دلایل ورم پا،‌ وارد شدن صدمه و آسیب به آن است. پیچ خوردن مچ پا، شکستگی ساق یا مچ پا، در رفتن استخوان‌های پا، آسیب ورزشی و پارگی تاندون از این موارد هستند.‌

۳. علت ورم پا در بیماران دیابتی

می‌دانیم که ورم پا بعد از نشستن به مدت طولانی و یا خوردن غذاهای نمکی طبیعی است و ایجاد می‌شود. برخی از افراد به علت‌هایی که در بالا به آنها اشاره کردیم به ادم پا دچار می‌شوند. اما اینها تنها علت‌های ورم پا نیستند. جالب است بدانید که یکی از مهم‌ترین دلایل ورم پا دیابت است.‌ ایجاد ورم پا در بیماران دیابتی معمولا به علت شرایط همراه زیر است:

• چاقی
• گردش خون نامناسب
• وریدهای ناکافی
• مشکلات قلبی
• اختلالات کلیوی
• عوارض جانبی دارویی

هنگامی که بدن نمی‌تواند انسولین کافی ترشح کند، بنابراین سلول‌ها نمی‌توانند قند کافی جذب کنند. بنابراین مویرگ‌ها در اثر وجود قند زیاد در خون، به مرور زمان آسیب می‌بینند. هنگامی که مویرگ آسیب ببیند، نمی‌تواند به خوبی به بدن اکسیژن‌رسانی کند و گردن خون با مشکل مواجه می‌شود. هنگامی که خون به خوبی گردش نکند، ادم در اندام‌ها اتفاق می‌افتد.

از طرفی بهبود زخم‌ها در دیابت با مشکل مواجه است و در صورت آسیب‌رسیدن به پاها، ادم در آنها به سادگی رخ می‌دهد. برای درمان دیابت و یا کنترل این بیماری باید تحت نظر دکتر غدد باشید. می‌توانید از مشاوره تلفنی دکتر غدد هر سوالی که درباره زخم پای دیابتی و یا ورم پا دارید، بپرسید.

۴. ادم چیست؟

ادم یک نوع ورم است که به علت انتقال مایع اضافی به مناطقی از بدن شامل پاها، بازوها، دست‌ها، مچ پا و مچ پا به پایین، ایجاد می‌شود. ادم خفیف می‌تواند ناشی از حاملگی، علائم قبل از قاعدگی، مصرف بیش از حد نمک یا ماندن در یک وضعیت خاص برای مدت زمان طولانی باشد. این نوع ورم پا می‌تواند ناشی از اثر جانبی داروهای خاصی باشد، مانند:

• تیازولیدینون (مورد استفاده برای درمان دیابت)
• داروهای فشار خون بالا
• استروئیدها
• داروهای ضدالتهابی

ادم می‌تواند نشانه یک بیماری جدی‌تر باشد، مانند؛

• بیماری کلیوی یا آسیب کلیوی
• نارسایی احتقانی قلب
• سیاهرگ‌های ضعیف یا آسیب‌دیده
• سیستم لنفاوی که به درستی کار نمی‌کند.

۵. ورم پا در بارداری

ورم مچ پا و ساق پا در هنگام بارداری یکی از شایع‌ترین عوارض بارداری است که به دلیل عوامل زیر شایع است:

• احتباس طبیعی مایعات
• فشار بر عروق به دلیل وزن اضافی رحم
• تغییرات هورمونی.

ورم پا در بارداری یکی از علل پا درد در بارداری است که می‌تواند برای خانم‌های باردار بسیار آزاردهنده باشد.

پیشگیری از تورم پا در دوران بارداری

پس از تولد نوزاد، تورم بهبود می‌یابد. تا آن زمان، نکات زیر را برای جلوگیری یا کاهش تورم رعایت کنید:

• اجتناب از ایستادن طولانی مدت
• در هنگام نشستن پای خود را بالا بیاورید.
• تا جایی که امکان دارد خود را خنک نگه دارید.
• به استخر بروید و شنا کنید.
• انجام تمرینات ورزشی منظم که به تایید پزشک رسیده‌است.
• خوابیدن به پهلوی چپ
• در صورت بروز تورم، مصرف آب را کاهش ندهید. در طول بارداری به مقدار زیادی مایعات (معمولا حداقل ۱۰ فنجان در روز) نیاز دارید.

اگر تورم دردناک باشد، باید برای اطمینان از طبیعی بودن فشار خون، بررسی لخته شدن خون در پا و جلوگیری از سایر شرایط احتمالی مانند پره اکلامپسی، به دکتر زنان مراجعه کنید. می‌توانید از مشاوره تلفنی دکتر زنان هم کمک بگیرید.

۶. تیروئید و ورم پا

یکی از شرایطی که باعث ایجاد ورم پا می‌شود،‌ کم‌کاری یا پرکاری تیروئید است. از علائم بیماری های تیروئیدی، جمع شدن مایعات یا همان ادم است. برای همین مسئله است که معمولا بیماران تیروئیدی، چشمان پف‌کرده دارند. همچنین باقی اعضای صورت و دست و پای آنها معمولا ورم کرده و پف‌آلود است. در صورتیکه ورم پا همراه با علائمی چون:

• اختلالات خواب
• خشکی پوست
• خواب‌آلودگی
• چاقی و کسلی باشد،

باید آزمایش‌های تیروئیدی انجام شوند.

۷. علت ورم پا در بیماران سرطانی

از اصلی‌ترین علت‌های ورم دست و پا در بیماران سرطانی جمع شدن مایعات در این اندام‌ها به علت مصرف داروهای شیمی درمانی است.

۸. علت ورم دست و پا در صبح چیست؟

ایستادن بیش از اندازه و یا خوابیدن و نشستن طولانی مدت می‌تواند ایجاد ورم و ادم پا بکند. بنابراین اگر شما از شب تا صبح بخوابید، مدت طولانی در حالت خوابیده بوده‌اید. پس ممکن است که صبح‌ها با ادم دست و پا و حتی صورت بیدار شوید. بعد از فعالیت و ایستادن این حالت برطرف می‌شود.

۹. چه داروهایی باعث ورم پا میشوند

داروهایی که فشار خون را کاهش می‌دهند می‌توانند باعث باقی ماندن خون کم فشار در ورید‌های پاها شوند. یکی از اصلی‌ترین داروهایی که ایجاد ورم پا می‌کند، آملودیپین است. قرص آملودیپین و ورم پا همیشه همراه با هم بروز می‌کنند. داروهایی که باعث ورم پا می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

• داروهای کنترل فشار خون استروئیدی
• آنابولیک
• کورتیکواستروئیدها
• هورمون‌هایی مثل تستوسترون و استروژن
• داروهای ضدافسردگی
• داروهای دیابتی
• داروهای ضدانعقادی غیراستروئیدی

داروهایی که فشار خون را کاهش می‌دهند می‌توانند باعث باقی ماندن خون کم فشار در ورید‌های پاها شوند. یکی از اصلی‌ترین داروهایی که ایجاد ورم پا می‌کند، آملودیپین است. قرص آملودیپین و ورم پا همیشه همراه با هم بروز می‌کنند.

۱۰. علت ورم پا در بیماران ریوی

برخی از بیماری های ریوی مثل COPD یا انسداد ریوی مزمن در اندام‌های تحتانی باعث ادم می‌شوند. یکی دیگر از مواردی که ممکن است در بیماری‌های ریوی باعث ایجاد ادم اندام‌های تحتانی شود، مسئله‌ی کمبود اکسیژن است. زمانی‌که اکسیژن خون شما کاهش پیدا می‌کند، قلب شما نمی‌تواند به خوبی فعالیت کند و می‌تواند در اندام‌های تحتانی و به خصوص اطراف قوزک پا ایجاد ورم پا کند.

۱۱. علت ورم پا بعد از کرونا

به نقل از aad تغییرات پوستی یکی از عوارض کرونا است. ممکن است که ادم در پاها هم بعد از بهبودی کرونا و یا در زمان ابتلا به آن ایجاد شود. اما نمی‌توان گفت که حتما کرونا باعث ایجاد ورم پا می‌شود

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

باد کردن مچ و ساق پا اختلال شایعی است که گاهی به خاطر ایستادن طولانی‌مدت یا نداشتن تحرک کافی، پروازهای طولانی یا رانندگی زیاد به ‌وجود می‌آید. باد کردن پاها در دوران بارداری و سالمندی هم عارضه طبیعی است که زیاد نگران‌کننده نیستند و با روش‌های خانگی درمان می‌شوند، اما گاهی برخی ورم‌ها به خصوص باد کردن پا و قوزک پا نشانه وجود بیماری‌های جدی در بدن هستند مثل نارسایی کلیه، لخته شدن خون، نارسایی کبد و نارسایی قلبی. اگر باد کردن دست و پاها و صورتتان پس از چند روز بهبود نیافت و التهاب بدتر شد، حتماً به متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا علت باد کردن پاها مشخص شود.

توجه داشته‌باشید که بهتر است برای تشخیص علت باد کردن پا و همین‌طور درمان آن با پزشک متخصص ارتباط بگیرید، بنابراین با برخورداری از امکان مشاوره آنلاین و یا حتی مراجعه حضوری به پزشک متخصص به شما کمک می‌کند که در درمان بیماری خود با سرعت بیشتری پیش بروید. می‌توانید برای متخصص ارتوپد و یا دکتر داخلی نوبت بگیرید. برای دریافت مشاوره آنلاین از دکترهای آنلاین کمک بگیرید.