شوک قیمتی جدید در بازار مرغ | بحران مرغ از کنترل خارج شد
نشانههایی از یک اختلال جدی در زنجیره تأمین مواد غذایی در حال نمایان شدن است؛ اختلالی که اگر تداوم یابد، میتواند بازار یکی از اصلیترین اقلام مصرفی خانوار را در هفتههای آینده با چالشهای تازهای روبهرو کند.
به گزارش اینتیتر به نقل از اقتصادآنلاین، در ماههای اخیر، اختلال در تأمین نهادههای دامی به ویژه ذرت و کنجاله سویا به یکی از اصلیترین چالشهای صنعت طیور تبدیل شده است. بررسیها نشان میدهد نهادهها عملاً با نرخهای مصوب در اختیار تولیدکنندگان قرار نمیگیرد و مرغداران ناچارند بخش عمده نیاز خود را از بازار آزاد تأمین کنند؛ بازاری که قیمتها در آن چند برابر نرخهای رسمی است.
فعالان این حوزه میگویند پیش از هرگونه تصمیم رسمی برای آزادسازی، بازار عملاً وارد فاز «آزادسازی پنهان» شده و تولیدکنندگان، بدون دسترسی به نهاده یارانهای، با هزینههای سنگین مواجهاند.
افزایش هزینه تولید و عقبنشینی مرغداران
افزایش قیمت نهادهها، هزینه تمامشده تولید مرغ و تخممرغ را بهطور بیسابقهای بالا برده است. همین مسئله باعث شده بسیاری از واحدهای تولیدی، فعالیت خود را کاهش دهند یا بهطور کامل متوقف کنند. کاهش جوجهریزی، نخستین پیامد این وضعیت است؛ روندی که به گفته کارشناسان، اثرات آن با فاصله زمانی کوتاهی در بازار مصرف نمایان میشود.
وعدههایی که استمرار نداشت
هرچند وزارت جهاد کشاورزی در ماههای گذشته بارها از برنامههای حمایتی و تأمین نهاده سخن گفته، اما تولیدکنندگان میگویند این اقدامات مقطعی بوده و تداوم نداشته است. به گفته آنان، نهادههایی که در مقاطعی کوتاه توزیع شد، پاسخگوی نیاز واقعی واحدهای تولیدی نبود و پس از چند روز، مجدداً چرخه تأمین متوقف شد؛ موضوعی که امکان برنامهریزی را از فعالان صنعت سلب کرده است.
هشدار نسبت به کمبود در ماه رمضان
حسین مهدیزاد، رئیس کارگروه طیور ایران با اشاره به شرایط بحرانی بازار نهادهها اظهار کرد: در حال حاضر نهادهها عملاً با نرخ مصوب عرضه نمیشوند. ذرتی که باید کیلویی ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان باشد، اکنون تا حدود ۴۶ هزار تومان فروخته میشود و کنجاله سویا با نرخ مصوب ۲۰ هزار تومان، به ۸۶ تا ۹۰ هزار تومان رسیده است.
وی افزود: افزایش نرخ ارز باعث شده تمامی نهادههای وارداتی با رشد یکونیم تا دو برابری قیمت مواجه شوند و در نتیجه، قیمت تمامشده تولید بهشدت بالا برود. در شرایط فعلی، قیمت تمامشده هر کیلو مرغ برای تولیدکننده به بیش از ۱۸۰ تا ۱۹۰ هزار تومان و تخممرغ به حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار تومان رسیده است.
آزادسازی قیمتها؛ تهدیدی برای تولید و مصرف
مهدیزاد با هشدار نسبت به پیامدهای آزادسازی قیمتها گفت: حتی پیش از اجرای رسمی آزادسازی، بازار با بحران مواجه شده است. در صورت اجرای کامل این سیاست، ابتدا قدرت خرید مردم کاهش مییابد و در ادامه هزینههای تولید تا چند برابر افزایش پیدا میکند؛ موضوعی که بسیاری از تولیدکنندگان را از چرخه تولید خارج خواهد کرد و کشور را ناچار به واردات میکند؛ آن هم با قیمت بالاتر و کیفیت پایینتر.
جوجهریزی در آستانه توقف کامل
به گفته رئیس کارگروه طیور ایران، وضعیت جوجهریزی به مرحله هشدار رسیده است. او توضیح داد: حدود ۱۰ روز پیش وعده تأمین نهاده داده شد و برای مدت کوتاهی جوجهریزی انجام گرفت، اما این روند خیلی زود متوقف شد. اکنون عملاً جوجهریزی به صفر نزدیک شده است.
وی افزود: در شرایط فعلی حتی اگر جوجه بهصورت رایگان در اختیار مرغدار قرار گیرد، بهدلیل نبود نهاده، کسی حاضر به پرورش آن نیست. این وضعیت نشانهای جدی از بحران پیشرو در بازار مرغ است.
تعطیلی گسترده واحدهای تولیدی
مهدیزاد با اشاره به آمار نگرانکننده تعطیلی واحدها گفت: در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد مرغداریهای گوشتی جوجهریزی نکردهاند و بیش از ۲۵ درصد واحدهای تخمگذار نیز از چرخه تولید خارج شدهاند. این آمار زنگ خطر جدی برای امنیت غذایی کشور به شمار میرود.
به گفته وی، مرغ و تخممرغ همواره از اصلیترین و ارزانترین منابع تأمین پروتئین خانوار بودهاند، اما افزایش هزینههای تولید و کاهش عرضه، این اقلام را نیز در مسیر گرانی قرار داده است. کاهش قدرت خرید مردم و افت مصرف، در کنار افت تولید، چرخهای معیوب ایجاد کرده که نتیجه آن تشدید نوسانات قیمتی در بازار خواهد بود.
حاشیه سود محدود بحران گسترده
رئیس کارگروه طیور ایران در پایان تأکید کرد: برخلاف تصور عمومی، حاشیه سود شبکه توزیع چندان بالا نیست. از درب مرغداری تا رسیدن محصول به دست مصرفکننده، مجموع سود عمدهفروشی و خردهفروشی حدود ۱۳ درصد است و مرغ نهایتاً با حاشیهای نزدیک به ۱۷ درصد به دست مصرفکننده میرسد؛ با این حال، فشار اصلی همچنان بر دوش تولیدکننده و مصرفکننده باقی مانده است.
