کتاب «مروری بر گفتارهای تربیت دینی کودک» رونمایی شد

به گزارش اینتیتر به نقل از روابط عمومی خانواده امید، نشست رونمایی از کتاب مروری بر گفتارهای تربیت دینی کودک  که به همت اندیشکده امید، با حضور مجید مجیدی، مدیر این اندیشکده و سید محمدمهدی رئیس‌کرمی، دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی و از گردآورندگان کتاب، برگزار و این کتاب مورد بررسی قرار گرفت.

ضرورت و جایگاه تربیت دینی در جامعه امروز

در ابتدای نشست، مجید مجیدی، مدیر اندیشکده امید، به ضرورت تربیت دینی در شرایط کنونی جامعه اشاره کرد و گفت: موضوع تربیت یکی از دغدغه‌های اساسی خانواده‌ها، معلمان و مربیان است. بسیاری از والدین نمی‌دانند چگونه با کودکان خود تعامل کنند و چالش‌های تربیتی را مدیریت کنند. با تغییرات اجتماعی و فرهنگی، فرایند تربیت فرزند پیچیده‌تر شده و نیازمند منابع معتبر و علمی است.

وی به نتایج یک پیمایش انجام‌شده در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اشاره کرد و افزود: ۵۲ درصد والدینی که به بخش کودک و نوجوان نمایشگاه مراجعه کرده بودند، اعلام کردند که هیچ کتابی در زمینه تربیت فرزند نخوانده‌اند. این آمار نشان‌دهنده نیاز جدی جامعه به منابع معتبر و قابل‌فهم در حوزه تربیت دینی کودک است. به همین دلیل، ما در اندیشکده امید تصمیم گرفتیم اثری تدوین کنیم که والدین و مربیان بتوانند از آن به‌عنوان راهنما استفاده کنند.

نگاهی به ساختار و محتوای کتاب

مجیدی در ادامه به روند گردآوری و تدوین کتاب پرداخت و گفت: برای نگارش این اثر، ابتدا به بررسی آثار متعددی در زمینه تربیت دینی کودکان پرداختیم. با توجه به گستردگی منابع، تصمیم گرفتیم کتاب را بر اساس مرور و جمع‌بندی نظرات ۹ شخصیت برجسته در حوزه تربیت دینی تدوین کنیم. این شخصیت‌ها شامل شهید بهشتی، شهید مطهری، مرحوم فلسفی، دکتر خسرو باقری و چندین اندیشمند دیگر هستند.

وی در مورد ساختار کتاب توضیح داد: این اثر در سه فصل اصلی تدوین شده است:

۱. جهان‌بینی تربیتی،

۲. چیستی و چگونگی تربیت،

۳. روش‌های تربیتی در دوره کودکی.

هر یک از این بخش‌ها به مباحث کلیدی در تربیت دینی کودک می‌پردازد و والدین و مربیان را با مهم‌ترین اصول و روش‌های تربیتی آشنا می‌کند.

تفاوت‌ها و شباهت‌های تربیت دینی و روان‌شناسی مدرن کودک

سیدمحمدمهدی رئیس‌کرمی، دیگر گردآورنده این اثر، در این نشست به تفاوت‌ها و شباهت‌های تربیت دینی با اصول روان‌شناسی مدرن پرداخت و اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین اشتراکات این دو حوزه، تأکید بر مهارت‌های ده‌گانه زندگی است. این مهارت‌ها که شامل خودآگاهی، همدلی، مهارت حل مسئله، تفکر نقادانه و تفکر خلاق می‌شود، هم در آموزه‌های دینی و هم در روان‌شناسی مدرن جایگاه ویژه‌ای دارد.

وی افزود: مشکل اینجاست که تاکنون نتوانسته‌ایم این مفاهیم را به زبان روز و متناسب با جامعه امروزی بیان کنیم. بسیاری از اصولی که روان‌شناسان امروزی بر آن تأکید دارند، در تربیت دینی نیز مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال، مفهوم خودآگاهی که در روان‌شناسی مطرح می‌شود، در دین اسلام به شناخت خود و جایگاه انسان در هستی تعبیر شده است.

پرداختن به موضوع تربیت جنسی در کتاب

یکی از مباحثی که در نشست رونمایی مطرح شد، جایگاه تربیت جنسی در این کتاب بود. رئیس‌کرمی در این باره توضیح داد: در کتاب‌های تربیتی موجود، به‌ندرت به این موضوع پرداخته شده است. ما نیز در این کتاب، تربیت جنسی را از زاویه‌ای پیشگیرانه و صیانتی مطرح کرده‌ایم. هدف این است که محیطی سالم برای رشد کودک فراهم شود و والدین و مربیان با روش‌های صحیح، فرزندان را در مسیر سلامت روانی و اخلاقی هدایت کنند.

وی در ادامه افزود: در مطالعاتی که بر روی ۱۰ کتاب مطرح در حوزه تربیت دینی انجام دادیم، تنها در کتاب لطیف مانند پرنیان اثر مرحوم فلسفی، اشاره‌هایی به این موضوع شده بود. بنابراین، نیاز به توجه بیشتر به این مقوله احساس می‌شود. در این کتاب تلاش کرده‌ایم تا به والدین و مربیان راهکارهایی ارائه دهیم که چگونه بدون ورود به جزئیات نامناسب، کودکان را نسبت به حریم شخصی و رفتارهای مناسب آگاه کنند.

کاربردهای آموزشی کتاب و قابلیت استفاده در کارگاه‌های تربیتی

یکی از سؤالاتی که در این نشست مطرح شد، امکان استفاده از این کتاب در کارگاه‌های آموزشی برای والدین و مربیان بود. مجیدی در این باره گفت: این کتاب می‌تواند به‌عنوان مرجعی آموزشی در دوره‌های تربیتی استفاده شود. والدین و مربیانی که قصد دارند آگاهی خود را درباره تربیت دینی کودکان افزایش دهند، می‌توانند با شرکت در کارگاه‌های آموزشی بر اساس این کتاب، دانش خود را تقویت کنند.

وی همچنین تأکید کرد که این کتاب توانسته تأییدیه وزارت آموزش و پرورش را دریافت کند: این اثر در بخش ساماندهی منابع آموزشی وزارت آموزش و پرورش بررسی شده و نشان رشد را دریافت کرده است. این نشان، به کتاب‌هایی اعطا می‌شود که از نظر علمی و محتوایی، قابلیت استفاده در محیط‌های آموزشی و تربیتی را دارند.

نقش والدین در تربیت فرزندان؛ چالش‌های دنیای امروز

در بخش پایانی این نشست، مدیر اندیشکده امید به چالش‌های تربیت در دنیای امروز اشاره کرد و گفت: امروزه بسیاری از والدین به اشتباه تصور می‌کنند که با ثبت‌نام کودکان در مدارس خاص یا پرداخت هزینه‌های بالا، مسئولیت تربیت را از دوش خود برداشته‌اند. در حالی که نقش اصلی در تربیت کودک بر عهده خانواده است و هیچ محیط آموزشی یا فرهنگی نمی‌تواند جای والدین را بگیرد.»

وی در ادامه افزود: یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در جامعه امروز مشاهده می‌شود، کمبود وقت والدین برای تعامل با فرزندان است. بسیاری از پدران و مادران، به دلیل مشغله‌های کاری و اجتماعی، زمان کافی برای تربیت فرزندان خود اختصاص نمی‌دهند و این خلأ را با ثبت‌نام کودکان در کلاس‌های مختلف جبران می‌کنند. در حالی که حضور مؤثر والدین و گفت‌وگوهای تربیتی در محیط خانه، نقش کلیدی در شکل‌گیری شخصیت کودک دارد.

این نشست با پرسش و پاسخ حاضران درباره محتوای کتاب و راهکارهای پیشنهادی برای به‌کارگیری آموزه‌های آن در محیط‌های آموزشی و خانوادگی به پایان رسید.