بررسی چالش‌ها و راهکارهای مدیریت مصرف رسانه از منظر دینی در نشست تخصصی برساخت

به گزارش اینتیتر، سومین نشست از سلسله نشست های تخصصی برساخت با موضوع "مدیریت مصرف رسانه از منظر دینی" با حضور حجت الاسلام دکتر فیض، استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر حوزه تعلیم وتربیت با همکاری اندیشکده مرآت و مرکز نوآوری امید عصر چهارشنبه 22 اسفند در محل کارستان بهارستان برگزار شد. این نشست به بررسی چالش‌ها و راهکارهای مدیریت مصرف رسانه با تاکید بر آموزه‌های دینی پرداخت و با استقبال فعالان این حوزه روبرو شد.

حجت الاسلام مطلب زاده، دبیر این نشست، در ابتدای جلسه با اشاره به اهمیت موضوع مصرف و تربیت مبتنی بر مدیریت مصرف، به ویژه در حوزه رسانه، اظهار داشت: "دین اسلام به عنوان یک دین پویا، باید به مسائل روز جامعه از جمله نحوه مواجهه با رسانه‌ها پاسخگو باشد. سوال اساسی این است که آیا باید کودکان و نوجوانان را از استفاده از رسانه منع کرد یا با آموزش و آگاهی‌بخشی، آن‌ها را در این زمینه توانمند ساخت؟" وی افزود این نشست تلاش دارد با بررسی مبانی دینی، راهکارهای عملی برای مدیریت مصرف رسانه ارائه دهد.

دکتر فیض سخنران اصلی این نشست، با رویکردی الهیاتی و فلسفی به این موضوع پرداخت. وی با اشاره به استعاره های "رود و دریا" و "مبادی واردات و صادرات"، به تشریح نحوه تاثیرگذاری رسانه ها بر قلب و ذهن انسان پرداخت و گفت: "حواس پنجگانه به مثابه رودهایی هستند که اطلاعات را به قلب (به عنوان مرکز ادراک و تصمیم گیری) منتقل می کنند. قلب نیز به عنوان مالک و مدیر حواس، نقش مهمی در انتخاب و پردازش اطلاعات دریافتی ایفا می کند."

وی با استناد به روایات اسلامی، بر اهمیت نقش قلب در کنترل و مدیریت مصرف رسانه تاکید کرد و افزود: "رسانه ها می توانند هم تاثیرات مثبت و سازنده و هم تاثیرات منفی و مخربی بر انسان داشته باشند. بنابراین، ضروری است که با آگاهی و شناخت، از تاثیرات منفی رسانه ها جلوگیری کرده و از فرصت های مثبت آن بهره مند شویم."

دکتر فیض با اشاره به چالش‌های پیش روی این نسل، بر ضرورت همگرایی و هم‌افزایی کانون‌های تربیتی تاکید کرد. وی با اشاره به تعبیر شفیعی کدکنی درباره‌ی افزایش آگهی‌ها و کاهش آگاهی‌ها در فضای مجازی، خاطرنشان کرد که نوجوانان امروز با انبوهی از پیام‌های جذاب و متنوع مواجه هستند، اما این پیام‌ها لزوماً آگاهی‌بخش و سازنده نیستند.

وی  با استناد به باورهای ریشه‌دار در مورد فطرت کمال‌جو و معنویت‌گرای نوجوانان، این ویژگی را یک مزیت رقابتی دانست و بر اهمیت شکوفایی این استعدادها در فضاهایی مانند اعتکاف دانش‌آموزی و فعالیت‌های مناسکی تاکید کرد. او همچنین با انتقاد از سیطره کمیت و رنگینی در کتاب‌ها و محصولات فرهنگی، یادآور شد که کیفیت، برگ برنده جریان‌های فرهنگی دلسوز است.

در ادامه، دکتر فیض با ابراز تاسف از عدم همگرایی و هم‌افزایی کانون‌های تربیتی، به نظریه سرمایه فرهنگی بوردیو اشاره کرد و نقش خانواده، گروه‌های مرجع و حاکمیت را در انتخاب و مصرف کالای فرهنگی توسط نوجوانان تعیین‌کننده دانست. وی با انتقاد از انتقال گروه‌های مرجع از چهره‌های معتبر به سلبریتی‌های ناایمن، بر اهمیت بازیابی اعتبار گروه‌های مرجع تاکید کرد.

این متخصص حوزه نوجوان با رد این افسانه که فرهنگ اقتضایش عدم ورود و مداخله دولت است، اقدامات حاکمیتی را در این زمینه فوق‌العاده مهم دانست و با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب، بر ضرورت مقابله با کانون‌های ضداخلاق که به گفته او، مردم را به زور به سمت جهنم می‌برند، تاکید کرد.

در پایان، دکتر فیض با ابراز نگرانی از وضعیت کنونی نظام آموزشی، خواستار همگرایی و هماهنگی بین نهادهای مختلف فعال در حوزه نوجوان، از جمله دفتر تبلیغات، آموزش و پرورش، بنیاد ملی نوجوانان و حوزه هنری شد. وی تاکید کرد که تصاحب ابر زیست‌بوم تربیتی نوجوانان، مستلزم عملکرد هماهنگ و هم‌افزای تمام خرده سیستم‌های مرتبط است، وضعیتی که به گفته او، در حال حاضر وجود ندارد.

در ادامه این نشست، شرکت کنندگان به بحث و تبادل نظر در خصوص موضوعات مختلف مرتبط با مدیریت مصرف رسانه پرداختند. شرکت کنندگان بر اهمیت آموزش و آگاهی بخشی به والدین در خصوص نحوه استفاده صحیح از رسانه ها و نظارت بر مصرف رسانه ای فرزندان تاکید کردند. همچنین آنها  به بررسی چگونگی تاثیرگذاری رسانه ها بر ارزش ها و باورهای دینی، به ویژه در میان جوانان، پرداختند و راهکارهایی برای مقابله با تاثیرات منفی رسانه ها ارائه دادند. 

در بخش پایانی شرکت کنندگان ، به بررسی اصول و معیارهای اسلامی در خصوص استفاده از رسانه ها پرداختند و راهکارهایی برای تولید و انتشار محتوای رسانه ای ارزشمند و سازنده ارائه دادند.

در پایان این نشست حجت الاسلام مطلب زاده بر ضرورت ایجاد یک زیست بوم مناسب برای پرورش نوجوانان تاکید کرد. همچنین شرکت کنندگان بر لزوم تداوم این گونه نشست ها و تبادل نظرها برای تبیین دیدگاه اسلام در خصوص مسائل مختلف مرتبط با رسانه تاکید کردند و خواستار ارائه راهکارهای عملی و کاربردی برای مدیریت مصرف رسانه از سوی نهادهای مسئول شدند.